Hulp bij signaleren slechte mantelzorg
Een stappenplan helpt professionele hulpverleners om slechte mantelzorg te herkennen. Dat kan bijvoorbeeld om psychische en lichamelijke verwaarlozing gaan maar ook om het toedienen van versuffende medicijnen en zelfs vastbinden.
Er rust een taboe op slechte verzorging door mantelzorgers. Omdat de zorg vrijwel altijd uit liefde is, wordt de zogenoemde ‘ontspoorde mantelzorg’ vaak niet herkend. Om professionele hulpverleners te helpen bij het herkennen van de signalen is er nu een stappenplan opgesteld. Vragen als: ‘Is de koelkast leeg?’ of ‘heeft de cliënt blauwe plekken?’ kunnen wijzen op misstanden.
Verwaarlozing
Door de omslag van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving gaan mensen in de toekomst meer voor elkaar zorgen. Mantelzorg is een mooie vorm van zelfredzaamheid maar heeft ook een keerzijde. Soms kunnen verzorgers de situatie niet meer aan en gaan niet meer goed om met de hulpbehoevende. Geen goede zorg uit zich bijvoorbeeld in psychische of lichamelijke verwaarlozing. Dat kan schelden zijn maar ook het toedienen van versuffende medicijnen. Ook kan er sprake zijn van schending van rechten door bijvoorbeeld vastbinden van de cliënt.
Aanvoelen
‘Mensen die beroepsmatig achter de voordeur van mantelzorgcliënten komen voelen het vaak wel aan als er iets niet in de haak is, ‘ vertelt Roos Scherpenzeel, opsteller van het stappenplan bij Movisie. ‘Toch is voor hen moeilijk om daar iets van te zeggen. Ze zijn ook vaak bang dat de mantelzorger meteen als een dader wordt behandeld wanneer ze ingrijpen. Terwijl je als beroepsmatige hulpverlener bij twijfel gewoon het steunpunt huiselijk geweld of ouderenmishandeling kunt bellen voor advies.’
Geen slechte intentie
Roos Scherpenzeel legt uit dat kwesties als deze heel goed vanuit een zorgstandpunt kunnen worden opgelost. ‘Ontspoorde mantelzorgers hebben zelden de intentie om kwaad te doen. Vaak staat het water ze aan de lippen en vinden ze het moeilijk om zelf aan de bel te trekken. Met de juiste hulp kan de situatie vaak weer gezond gemaakt worden.’
Alerte omgeving
‘Er ligt dan ook een belangrijke taak voor de huisarts, wijkverpleegkundige, buren, eigenlijk moet de hele omgeving alert zijn,’ stelt Roos Scherpenzeel. ‘Hoe eerder er ingegrepen wordt, hoe groter de kans dat het probleem wordt opgelost.’
Nog niet onderzocht
Hoe vaak ontspoorde mantelzorg voorkomt is niet bekend, dat is nooit zo specifiek onderzocht. Maar volgens Scherpenzeel kent bijna elke mantelzorgconsulent wel een voorbeeld. ‘We gaan een verkenning uitvoeren bij gemeenten en betrokken organisaties, om te kijken hoe ze met dit probleem omgaan. Er zijn al gemeenten die er actief mee bezig zijn, bijvoorbeeld Amsterdam. Daar wordt al actief beleid gemaakt en intensief samengewerkt op dit gebied.’
We zullen de excessen gaan zien. Ongetwijfeld. Door frustratie en machteloosheid. En een meldpunt lost dat niet op - want een meldpunt zal de zorg niet overnemen.
We bezuinigen aan de rechterkant en controleren de controleur aan de linkerkant.
Per saldo zullen we als samenleving slechter af zijn en de zwakken zijn de dupe. Onbegrijpelijk vind ik dit - de mensen die keihard hebben gewerkt aan de opbouw van de samenleving en de welvaart, door te sturen op vermeende kosten aan de zijlijn dumpen. Geld en kosten is een kwestie van de waarde die je aan zaken toekent. Wat is het ons als samenleving waard dat ouderen, kinderen, jeugd beschermd worden?
Ik weet nog hoe radeloos ik als 18-jarige was toen ik alleen met mijn moeder thuis was, en die plotseling een verschrikkelijke maagkramp kreeg en het uitgilde van de pijn. Ik houd immens van mijn moeder, maar op dat moment voelde ik me machteloos, radeloos en wilde ik alleen maar gillend wegrennen. Dat heeft mij doen besluiten dat ik niet geschikt zou zijn voor een beroep in de medische sector. Heb ik ook niet gedaan. Ik wil straks heel graag de poepluier van mijn moeder verschonen, en haar pap voeren, maar ik besef heel goed hoe zwaar dat voor mij zal zijn.
Beseft de overheid dat wel? Hier wordt niemand beter van. We zullen de gevolgen over een paar jaar als een boemerang op ons af zien komen.
We moeten de dingen laten doen door mensen die daarvoor geschikt zijn. Dat is pas participatie.