‘Haagse’ plicht eigen bijdrage Wmo nekt gemeenten

Gemeenten willen weten welk bedrag zorgbehoevenden kwijt zijn aan eigen bijdrage voor Wmo-voorzieningen én daar meer op kunnen sturen. Haagse regelgeving belet dat. Gemeentekoepel VNG pleit voor afschaffing van de verplichting om de berekening van de eigen bijdrage via het CAK te laten lopen.

Zorgmijders

‘Gemeenten willen zelf ook weten wat mensen aan eigen bijdragen moeten betalen, zodat ze de eigen bijdrage gerichter als beleidsinstrument kunnen inzetten en overwogen keuzes kunnen maken waarvoor en aan wie welke eigen bijdrage wordt gevraagd’, stelt VNG-woordvoerder Asha Khoenkhoen. Ook krijgen gemeenten dan zicht op eventuele zorgmijders, waarmee kan worden voorkomen dat mensen verder in de problemen komen. ‘De wetgever heeft gemeenten die mogelijkheid ontnomen, door te bepalen dat alleen het CAK, via een lijntje met de belastingdienst, kan berekenen hoe hoog iemands eigen bijdrage wordt.’

Onbetaalbaar

Dat stelt de VNG desgevraagd in een reactie op het onderzoek van Binnenlands Bestuur en Ieder(in) naar het beleid rondom eigen bijdragen en de gevolgen daarvan voor zorgbehoevenden. Daaruit komt naar voren dat een kwart van de Nederlanders vanwege de hoge eigen bijdrage noodgedwongen stopt met zorg en ondersteuning. Ook blijkt dat gemeenten hun zorgbehoevenden slecht informeren over zowel de hoogte van de eigen bijdrage als over het feit dat er een eigen bijdrage voor Wmo-voorzieningen wordt gevraagd.

Gebonden

Gemeenten zijn door ‘Den Haag’ aan handen en voeten gebonden, stelt de VNG. Gemeenten kunnen bij de aanvraag, het keukentafelgesprek, niet meer doen dan uitleggen dat er een eigenbijdrageregeling is, hoe deze werkt en mensen verwijzen naar of helpen met de rekenmodule bij het CAK. Door de verplichte tussenkomst van het CAK heeft het rijk gemeenten opgezadeld met een hoop bureaucratie. Tegelijk is het niet goed mogelijk om de ondersteuning bij dié mensen terecht te laten komen die het niet (helemaal) zelf kunnen betalen. De oplossing ziet de VNG in een ‘kan-bepaling’. Het CAK zou geen verplichting, maar een optie moeten zijn.

Minder budget

De maximale eigen bijdrage Wmo voor cliënten is landelijk bepaald in het Wmo Besluit, stelt de VNG verder. De eigen bijdrage mag nooit hoger zijn dan de kostprijs van de voorziening. Een gemeente kan, mits dit ook financieel mogelijk is, wel besluiten aan ‘knoppen draaien’ – door bijvoorbeeld een lagere kostprijs doorgeven aan het CAK – waardoor de eigen bijdrage lager uitvalt, geeft de VNG aan. Uit het onderzoek van Binnenlands Bestuur blijkt dat gemeenten nauwelijks gebruik maken van (wettelijke) mogelijkheden om te sturen op de eigen bijdrage. De VNG stelt dat het bedrag dat gemeenten aan eigen bijdragen kunnen ‘ophalen’ vooraf door het rijk in mindering wordt gebracht op het macrobudget. Khoenkhoen:‘Het rijk gaat vooraf na wat de totale 'inkomsten' uit eigen bijdragen zijn brengt dit in mindering op het macrobudget.’

Lees meer over het onderzoek naar eigen bijdragen in Binnenlands Bestuur nr. 3 van deze week. De komende tijd brengt Binnenlands Bestuur meer artikelen over het onderzoek.