Grote risico’s bij uitstel decentralisatie jeugdzorg

Uitstel van de decentralisatie jeugdzorg brengt grote risico’s met zich mee. Het pleidooi van voormalig minister Jeugd en Gezin André Rouvoet hiertoe, valt niet in goede aarde bij provincies en gemeenten.

Kwalitatieve risico’s

De Flevolandse gedeputeerde jeugdzorg Marc Witteman, tevens portefeuillehouder jeugdzorg van het Interprovinciaal Overleg (IPO), betreurt het dat Rouvoet voorbij gaat aan de risico’s die met uitstel gepaard gaan. Het gaat volgens Witteman om zowel financiële als kwalitatieve risico’s.

Subsidierelaties beëindigd

Een van die financiële risico’s is volgens Witteman het simpele feit dat de provincies alle subsidierelaties met zorgaanbieders per 1 januari 2015 hebben stopgezet. Dat hebben zij middels een in november geschreven brief gedaan. ‘Dat is in goed overleg gebeurd met de staatssecretaris en de VNG’, aldus Witteman. Natuurlijk kunnen provincies weer met de zorgaanbieders voor nieuwe contracten aan tafel gaan, stelt de gedeputeerde, ‘maar een sterke onderhandelingspositie hebben we dan niet’.

‘Het proces van overdracht van taken loopt bovendien al een hele tijd’, gaat Witteman verder. ‘Op een aantal plekken in Nederland hebben provincies al taken aan gemeenten over gedragen.’

Versnippering tegengaan

Belangrijkste argument echter om de decentralisatie volgens planning door te zetten, is volgens Witteman het gegeven dat de bezuiniging op de jeugdzorg al door het kabinet is ingeboekt. ‘Het gaat hier zowel om een financieel als om een kwalitatief argument’, benadrukt hij. Mede om de door vriend en vijand verfoeide versnippering in de jeugdzorg tegen te gaan, is besloten om alle jeugdzorgtaken naar gemeenten over te hevelen. Door de zorg in één hand te leggen, kan efficiënter en goedkoper worden gewerkt, zo is de achterliggende gedachte. ‘Als de jeugdzorg later naar gemeenten wordt overgeheveld, blijft die versnippering dus bestaan en is het onmogelijk om de door het rijk ingeboekte bezuinigingen te realiseren’, aldus Witteman.

Uitstel onnodig

Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) voelt niets voor uitstel. Dat is bovendien onnodig. Er moet weliswaar nog veel gebeuren, maar als het kabinet snel met duidelijkheid komt over het wetsvoorstel en de – financiële − randvoorwaarden, moet 1 januari 2015 haalbaar zijn, stelt de VNG in een reactie.

Wetsvoorstel en randvoorwaarden

‘We snappen de zorg van Rouvoet, maar wij ondersteunen zijn pleidooi niet’, aldus VNG-woordvoerder Liane ter Maat. ‘Door gemeenten en aanbieders wordt heel hard gewerkt, ook al is dat niet voor iedereen zichtbaar. Wel is het van belang dat het kabinet tijdig met het wetsvoorstel en de randvoorwaarden komt. Maar als dat snel gebeurt, moet 2015 haalbaar zijn.’

Samenhang valt weg

De VNG benadrukt daarbij dat de decentralisaties in het sociaal domein − werk, jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning − het beste in samenhang kunnen worden opgepakt en dat veel gemeenten dat ook (gaan) doen. Vanuit het principe ‘één gezin, één plan, één regisseur’ wordt gekeken wat er nodig is om een gezin te helpen. Als een van de decentralisaties wordt doorgeschoven, vallen die samenhang en de daarmee gepaarde gaande efficiencyvoordelen weg.

Duidelijkheid in meicirculaire

Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS, PvdA) streeft er naar het wetsvoorstel voor de zomer in de Kamer te hebben. In de meicirculaire geeft het kabinet duidelijkheid over de financiële kaders en de omvang van de doelgroepen die met de decentralisatie jeugdzorg onder verantwoordelijkheid van gemeenten komen te vallen. Dat heeft hij recent in een interview met Binnenlands Bestuur gezegd.