Groen licht voor bijstandsexperimenten

De gemeenten Groningen en Ten Boer, Wageningen, Tilburg en Deventer krijgen toestemming van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om twee jaar lang te experimenteren met de uitvoering van bijstandsregels. De gemeenten Utrecht, Amsterdam en Nijmegen zitten nog in de wachtkamer. Andere gemeenten vinden de voorwaarden van het ministerie te streng en beginnen eigen experimenten.

Toestemming
Na intensief overleg met wethouders Erik de Ridder (Tilburg), Victor Everhardt (Utrecht), Dennis Gudden (Wageningen) en Mattias Gijsbertsen (Groningen) geeft staatssecretaris Jetta Klijnsma drie van die vier gemeenten groen licht voor hun bijstandsexperiment. Vanochtend tekende ze op het stadhuis van Groningen de beschikking, waarmee ze de stad formeel toestemming geeft voor het experiment Bijstand Op Maat. Dat gaat na de zomer van start. Na de vier koplopergemeenten mochten ook andere gemeenten een aanvraag indienen. Dat hebben Amsterdam, Deventer en Nijmegen gedaan. Over Amsterdam en Nijmegen verwacht Klijnsma in de zomer te beslissen.

Wetenschappelijk onderbouwd

Doel van de experimenten is vast te stellen hoe mensen vanuit de bijstand het beste kunnen worden gemotiveerd of begeleid naar een plek op de arbeidsmarkt. De vijf gemeenten gaan werken met meerdere onderzoeksgroepen met per groep een verschillende aanpak. Bij de uitvoering van de experimenten zijn de universiteiten van Groningen, Tilburg en Utrecht betrokken. Om na afloop van de experimenten objectieve en wetenschappelijk onderbouwde conclusies te kunnen trekken heeft ZonMw een toetsingskader opgesteld.

Utrecht

Een eerdere poging van de gemeente Utrecht om per 1 mei j.l. met de experimenten te beginnen stuitte nog op bezwaren van het ministerie. Utrecht was het daar niet mee eens, maar besloot een nieuwe aanvraag in te dienen op basis van de Algemene Maatregel van Bestuur. Die was nodig om de experimenten wettelijk mogelijk te maken. De aanvraag van Utrecht ligt daarom nog ter beoordeling op het ministerie. Ook daarover verwacht Klijnsma in de zomer een besluit te nemen.

Te veel barrières
Voor een aantal gemeenten vormden de strenge regels van het ministerie toch te veel een barrière. Zij starten deze zomer met eigen experimenten. De gemeenteraad van Almere stemde vorige week in met het experiment “regelarme bijstand”. Drie groepen van minimaal 125 bijstandsgerechtigden krijgen een verschillend regime: intensieve begeleiding, intensieve begeleiding met zeggenschap of geen begeleiding en geen sollicitatieplicht. Zeven fracties hadden het voorstel ingediend. Wat hun betreft heeft het ideologische debat lang genoeg geduurd. Eerst is er een vooronderzoek, waarvan de resultaten voor de gemeenteraadsverkiezingen met de raad moeten worden gedeeld. Daarna begint het hoofdonderzoek. Het hele traject duurt 18 maanden.

Apeldoorn begint al
De gemeente Apeldoorn is afgelopen woensdag al begonnen met het experiment “Zelf aan het stuur en op maat”. De gemeenten Epe, Oss en Geldrop-Mierlo hebben zich hierbij aangesloten. Volgens de gemeente blijft het experiment binnen de kaders van de Participatiewet. Deze maand beginnen Apeldoorn en Epe met het verstrekken van “regelluwe” bijstandsuitkeringen. Het onderzoek heeft ongeveer 90 deelnemers uit Epe en 450 uit Apeldoorn en krijgt wetenschappelijke begeleiding van de Universiteit Tilburg. De proef loopt tot en met juli 2019.