Gemeenten moeten regie pakken in ouderenhuisvesting

Ook in kleinere gemeenten verdubbelt tot 2040 het aantal tachtig-plussers. Er ontstaat een tekort aan zowel ouderenwoningen als verpleeghuiscapaciteit. Gemeenten moeten meer de regie pakken om te zorgen voor zowel voldoende ouderenhuisvesting als een goed voorzieningenniveau.

Te weinig aandacht

Dat stelt René Lolkema, senior adviseur bij HEVO. ‘Er is tot nu toe veel aandacht voor de vergrijzing in grote gemeenten, maar in kleinere gemeenten, tot 30.000 inwoners, speelt dat probleem eveneens. Daarvoor is tot nu toe te weinig aandacht.’

Zorgindicaties

Het adviesbureau bracht voor alle Nederlandse gemeenten in kaart hoe de bevolkingsopbouw en de zorgbehoefte zich tot 2050 gaat ontwikkelen. Het benutte daarvoor onder meer cijfers van zorgkantoren, data van het CBS en het keek naar trends en ontwikkelingen. HEVO berekende de gemiddelde bevolkingsopbouw voor alle Nederlandse gemeenten minus de G4 en de G40. Daaruit blijkt dat de vergrijzing toeneemt van 15,3 procent nu tot 23,1 procent in 2040. De zorgindicaties groeien tot 2050 met één miljoen.

Dementie

Per gemeente ziet die ontwikkeling er anders uit. In krimpgebied Tytsjerksteradiel is nu al 16,5 procent van de bevolking 70 jaar of ouder. In 2040 ligt dat percentage op 25,2 procent. Het aantal mensen met een grote zorgbehoefte, zoals mensen met dementie, stijgt van 1.300 nu naar ruim 2.200 in 2040. Ook het aantal mensen met een chronische lichamelijke aandoening stijgt, zo blijkt uit cijfers van HEVO over Tytsjerksteradiel. In Leusden is nu vijftien procent van de bevolking 70 jaar of ouder. In 2040 stijgt dat naar bijna een kwart van de bevolking. Het aantal mensen met een grote zorgbehoefte, zoals mensen met dementie, verdubbelt de komende twintig jaar naar ruim 1.800. Ook het aantal mensen met een chronische lichamelijke aandoening stijgt in deze Utrechtse gemeente.

Regie

In woningen en de woonomgeving moet met deze ontwikkelingen rekening worden gehouden en dat gebeurt vooral in kleinere gemeenten nog te weinig, stelt Lolkema. In zijn ogen moeten gemeenten veel meer dan nu de regie pakken. ‘Dat betekent niet dat gemeenten zelf moeten investeren in bijvoorbeeld geschikte woningen voor (zorgbehoevende) ouderen, maar ze moeten partijen bij elkaar brengen en de noodzakelijke ontwikkelingen faciliteren.’ Het gaat daarbij onder meer om woningcorporaties, beleggers en zorginstellingen. Gemeenten kunnen in lokale zorgvisies afspraken vastleggen op welke manier het hoofd kan worden geboden aan de toenemende vergrijzing en stijgende zorgbehoefte. Er moet wel maatwerk worden geleverd, stelt Hevo. De woonwensen van ouderen moeten per gemeente in kaart worden gebracht.

Voorzieningenniveau

Naast de realisatie van geschikte woningen, moet ook oog zijn voor een ‘verhoogd voorzieningenniveau’, stelt HEVO. Zeker in kleine kernen en zeker in krimpgebieden kunnen niet alle voorzieningen in stand worden gehouden. Er kan gekozen worden voor concentratie van voorzieningen in bepaalde kernen, aldus Lolkema. ‘Je zou mensen moeten verleiden te verhuizen naar die plekken waar een verhoogd voorzieningenniveau is gerealiseerd.’ Ook kan worden gedacht aan de vorming van woonservicegebieden die bestaan uit voldoende levensloopbestendige en/of aangepaste woningen, met ondersteuning en met in de nabijheid welzijns- en zorgdiensten voor bewoners.

Lokaal

Eerder signaleerden onder meer de brancheorganisatie voor zorgorganisaties Actiz, TNO en de Rabobank de groeiende behoefte aan geschikte ouderenhuisvestiging en de stijgende zorgbehoefte. De HEVO-cijfers bevestigen dit beeld op lokaal niveau.

Ontwikkeling inwonersaantal inTytsjerksteradiel 

Bron: HEVO

Mate van vergrijzing in Leusden

 Bron: HEVO