Gemeenten laten Buurtzorg links liggen

Veel gemeenten gaan niet in zee met Buurtzorg. Zij beoordelen de ‘Buurtzorgdeal’ als juridisch risicovol. Enkele gemeenten die de huishoudelijke hulp voortaan wel door de Stichting Familiehulp (Buurtzorg) willen laten uitvoeren, zijn niet bereid de transitievergoeding te betalen die Buurtzorg van elke gemeente wil hebben.

Bewindvoerders

Het is nog niet duidelijk hoeveel van de 139 gemeenten een contract gaan sluiten met Buurtzorg. 'Dat kan ik nu nog niet zeggen. Er zit nog volop beweging in', liet Buurtzorg-directeur Jos de Blok woensdag aan het einde van de middag desgevraagd weten. Vanavond is er overleg met de bewindvoerders van TSN. Morgen (donderdag) rond twaalf uur denkt De Blok meer te kunnen vertellen.

Felle campagne

Buurtzorg heeft 139 van de 300 gemeenten waar TSN nu actief is, een aanbod gedaan om onder voorwaarden de taken van TSN over te nemen. Gemeenten moeten onder meer een beroep doen op innovatiegelden die het rijk beschikbaar heeft gesteld en een uurtarief van 21 euro hanteren. In ruil daarvoor wordt al het actieve TSN personeel overgenomen, wordt de relatie cliënt- hulpverlener behouden als ook de oorspronkelijke arbeidsvoorwaarden voor medewerkers. Gemeenten hadden tot woensdag de tijd om een besluit te nemen. De FNV voerde de afgelopen tijd een felle (internet)campagne om wethouders over te halen met Buurtzorg in zee te gaan. Die stuitte op veel kritiek van gemeentekoepel VNG.    

Afhakers

Op basis van een inventarisatie door Binnenlands Bestuur is duidelijk dat heel veel gemeenten niet ingaan op het aanbod. Een tegenvaller? ‘We hadden er rekening mee gehouden dat veel gemeenten een lokale oplossing zouden zoeken. Sinds november was duidelijk dat TSN in grote problemen zat. Ons plan was voor deze gemeenten plan b’, aldus De Blok. 'Veel kleinere gemeenten haken af, maar aan de andere kant worden we door gemeenten benaderd die we geen aanbod hadden gedaan.’ 

Innovatiepot

Enschede is een van de gemeenten die op het aanbod is ingegaan, maar niet bereid is de transitievergoeding van ruim 130.000 euro te betalen. De gemeente gaat zelf een ‘innovatiepot’ in het leven roepen, waar alle aanbieders van huishoudelijke hulp een beroep op kunnen doen om verdere vernieuwing te stimuleren. De gemeente gaat er vanuit dat deze week duidelijk wordt of de bewindvoerders van TSN ingaan op het aanbod van Enschede. ‘Mocht Buurtzorg niet ingaan op ons voorstel dan garanderen we in ieder geval dat elke cliënt (800 in Enschede, red) op welke manier dan ook de huishoudelijke ondersteuning behoudt. De andere gecontracteerde aanbieders hebben voldoende capaciteit om onze TSN-cliënten van ondersteuning te voorzien’, stelt Wmo-wethouder Jurgen van Houdt.

Juridisch risicovol

Losser heeft besloten met bestaande aanbieders verder te gaan, en niet met Buurtzorg. Een van de redenen is de extra financiële bijdrage (transitievergoeding) die Buurtzorg vraagt. De gemeente heeft dit verzoek als ‘juridisch risicovol’ beoordeeld. Ook voor andere gemeenten, zoals Woudenberg, is dit een reden geweest om voor een andere oplossing te kiezen. Die behelst veelal dat bestaande aanbieders de cliënten van TSN overnemen, en dat de cliënt zo veel als mogelijk dezelfde zorgverlener behoudt. Woudenberg stelt bovendien dat − binnen de aanbestedingsregels van de zorginkoop − nieuwe zorgaanbieders niet tussentijds kunnen toetreden in de periode waarvoor de aanbesteding is afgesproken.

Andere zorgaanbieders

Gemeenten als Utrecht, Rotterdam, Nijmegen, Groningen, Winterswijk en Doetinchem lieten al voor woensdag weten niet op het aanbod van Buurtzorg in te gaan. Ook Bronckhorst gaat de thuishulp voor 300 cliënten onderbrengen bij twee andere zorgaanbieders. Actievoerende TSN-medewerkers bezetten vorige week het gemeentehuis van de Gelderse gemeente. Zij eisten dat de gemeente zou ingaan op het voorstel van Buurtzorg om het werk van het noodlijdende TSN over te nemen. Het college heeft anders besloten.

Zorgcontinuïteit

Onder meer vijf gemeenten in de regio Zaanstreek-Waterland gaan wel een contract sluiten met Buurtzorg. Zaanstad, Wormerland, Oostzaan, Waterland en Landsmeer hebben nadat zij op 8 februari een aanbod van Buurtzorg ontvingen, de reeds gecontracteerde zorgaanbieders de kans geboden om ook met een aanbod te komen voor overname van de huishoudelijke hulp van TSN en haar medewerkers. De regio heeft uiteindelijk voor Buurtzorg gekozen, ‘omdat zij de beste aanbieding hadden op basis van de vier door de gemeenten gestelde criteria: overname van de cliënten van TSN, zorgcontinuïteit en relatie vaste hulp en cliënt, werkgelegenheid en arbeidsvoorwaarden’, zo melden de gemeenten.

Ongeoorloofde staatsteun

Zowel VNG als de brancheorganisatie voor thuiszorgaanbieders BTN hebben de afgelopen weken gewaarschuwd voor ongeoorloofde staatsteun. De voorwaarden waaronder gemeenten een contract afsluiten met Familiehulp, moeten gelden voor ieder contract bij iedere aanbieder, drukte de VNG op het hart van haar leden. BTN heeft bij de Autoriteit Consument en Markt ACM verzocht de ‘Buurtzorgdeal’ te onderzoeken op onrechtmatige staatssteun, marktverstoring en concurrentievervalsing. Daarnaast overweegt BTN naar de rechter te stappen. De voortdurende dreiging van een proces door BTN tegen ongeoorloofde staatsteun, heeft voor Buurtzorg nadelig effect gehad, erkent De Blok. ‘Dat heeft het wel erg ingewikkeld gemaakt. Zeker kleinere gemeenten hebben voor zekerheid gekozen.' Zij hebben voor eigen oplossingen gekozen met bestaande aanbieders. 'Persoonlijk vind ik dat wel jammer. Dit zal gepaard gaan met banenverlies en slechtere arbeidsvoorwaarden.’

Creatief

Met gemeenten die geen transitievergoeding willen betalen, zoals Enschede en Amersfoort, wordt nog overleg gevoerd. De Blok: ‘Gemeenten hebben daar hele creatieve oplossingen voor.’ Volgens de Blok gaat Amersfoort, net zoals Enschede, een innovatiepot in het leven roepen, waar alle aanbieders met innovatieve oplossingen een beroep op kunnen doen.