Etnische bril moet weer op

Gemeenten zetten een aantal jaren geleden het integratiebeleid over boord. Maar specifiek beleid voor migranten blijft nodig, zo blijkt uit het Jaarrapport Integratie van het Sociaal en Cultureel Planbureau. De werkloosheid is dramatisch. ‘Een tweedeling in de samenleving dreigt.’

‘Hoge en snel oplopende werkloosheid onder migranten. Somber beeld arbeidsmarktpositie migrantengroepen’. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) leek in het perbericht bij het Jaarrapport Integratie 2013, dat in maart uitkwam, zelf geschrokken van de uitkomsten. En niet voor niets. De werkloosheid onder niet-westerse migranten blijkt bijna drie keer zo hoog als onder autochtone Nederlanders. Van de migrantenjongeren tot 24 jaar is bijna een derde werkloos (tegenover 10% van de autochtone jongeren), van de Marokkaanse jongeren maar liefst 37%. En de trend is niet gunstig. Bij de niet-westerse migranten is de werkloosheid sinds 2008 opgelopen van 9% naar 16%, en bij de jongeren bijna verdubbeld, van 15% naar 28%. Zo hoog is de jeugdwerkloosheid bij migrantengroepen deze eeuw niet geweest, aldus het SCP.

Onverstandig
Wat nu? Integratiebeleid leek - zeker voor gemeenten - een gepasseerd station, en het aloude doelgroepenbeleid, waarbij voor migrantengemeenschappen afzonderlijk beleid werd ontwikkeld, al helemaal. Mensen behandelen als individu, niet als lid van een etnische groep, was het adagium geworden. Anders krijg je alleen maar méér stigmatisering.

Justus Veenman, die op 17 april afscheid nam als hoogleraar Economische Sociologie aan de Erasmus Universiteit, vindt het onverstandig dat het doelgroepenbeleid is afgeschaft. ‘Hoge werkloosheid en armoede zijn veel stigmatiserender dan, bijvoorbeeld, deelname aan een taalcursus speciaal voor Turkse jongeren. Je moet heel goede redenen hebben om doelgroepenbeleid te voeren, maar je moet óók heel goede redenen hebben om het niet te doen.’

Cultuurverschillen
Volgens Jaco Dagevos van het SCP is het klassieke doelgroepenbeleid wel degelijk een gepasseerd station. ‘Het was lang niet altijd effectief, en de stigmatisering die ervan uitging, moet je niet onderschatten. Maar dat wil niet zeggen dat algemeen beleid alléén voldoende is, want daarmee misken je dat cultuurverschillen een rol spelen bij de achtergestelde positie van migranten. Werkgevers bijvoorbeeld kunnen wel zeggen dat ze alleen op basis van kwaliteit selecteren, maar vooroordelen zijn hardnekkig, en daarbij zijn mensen nu eenmaal geneigd om iemand uit de eigen groep te kiezen. De ‘etnische bril’ blijft dus nodig voor beleidsmakers.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur 9.