De Krom eist 51 miljoen terug

Dat blijkt uit cijfers die in het bezit zijn van Binnenlands Bestuur. Ook ‘te laat’ of ‘nog onzeker’ wordt door het ministerie gezien als onrechtmatig. Het zorgt ervoor dat gemeenten en Rijk elkaar bij de rechtbank treffen. Voorzitter René Paas van Divosa, de vereniging van sociale diensten, snapt het ‘IJzeren Heinengedrag’ van verantwoordelijk staatssecretaris De Krom niet: ‘Je zou denken dat het ministerie het vooral belangrijk vindt dat het geld goed is besteed. Maar ze stellen zich zo onbuigzaam op dat zelfs de rechter het ministerie terugfluit.’

De conflicten gaan over geld dat in 2008 en 2009 werd uitgegeven. Via het zogeheten Sisa-systeem moeten gemeenten achteraf verantwoording afleggen. Geld dat niet – of niet op de juiste manier – is uitgegeven, moet terug naar Den Haag. Over 2008 vorderde SZW ruim 76 miljoen euro aan reintegratiegelden terug. Volgens het ministerie was 33 miljoen euro – door 33 gemeenten – onrechtmatig uitgegeven. Over 2009 werd 17 miljoen euro aan ‘onrechtmatig uitgegeven’ geld teruggevorderd, op 42 gemeenten.

Woonplaats

Naast het budget voor re-integratie, is ook geld voor de Wsw teruggevorderd. Daarbij gaat het in totaal om ruim 19 miljoen: 12 miljoen over 2008 en 7 miljoen over 2009. Een woordvoerder van het ministerie wijst erop dat het om slechts 2 procent van het totale budget voor Wsw gaat en dat de terugvordering meestal om relatief kleine bedragen gaat. De meeste gemeenten dienen dan ook geen bezwaar in, aldus SZW.

De redenen voor terugvordering verschillen. Soms ligt de oorzaak in afrondingsverschillen of heeft het te maken met het moment van uitstroom of de woonplaats van een Wsw’er. Soms zijn gemeenten te laat geweest met het inleveren van de definitieve cijfers of kon de gemeentelijke accountant de gegevens nog niet definitief goedkeuren.

SZW liet in al deze gevallen weten dat ‘niet’, ‘nog niet’ of ‘niet helemaal’ werd gezien als onrechtmatig. Deze starre houding stuit op onbegrip van Divosa. ‘Als gemeenten geld niet of verkeerd hebben uitgegeven dan is het logisch dat het ministerie dat terugvordert. Maar vaak is het geld goed besteed en doet SZW alleen maar moeilijk over de verantwoording’, aldus voorzitter Paas.

Oneerlijk

Zo’n 25 gemeenten hebben bezwaar gemaakt tegen de terugvordering van Sisa-gelden. In eerste instantie bij het ministerie, maar dat levert vrijwel nooit iets op. ‘De wet biedt mij geen ruimte om bij onrechtmatige besteding een afweging te maken…’, legt staatssecretaris De Krom in een brief aan de Kamer uit. En: ‘Indien ik, in afwijking van de wet, niet zou terugvorderen, zou ik zelf onrechtmatig handelen’.

Purmerend moest ruim zeven ton terugbetalen, omdat ze te laat was met een aanpassing in de cijfers voor de Wsw. Purmerend maakte bezwaar. Sommige gemeenten waren nagebeld en andere niet om te controleren of de ingediende verantwoording juist was. Oneerlijk, stelde de gemeente. SZW wees het bezwaar af, maar de rechter gaf Purmerend gelijk.

Ook Den Helder stapte naar de rechter. De gemeente leverde te laat cijfers aan over ID-banen, omdat de gegevens van enkele re-integratiebureaus niet op tijd binnen waren. Het ministerie vorderde 1,4 miljoen euro terug over 2008 maar de rechter gaf de gemeente gelijk: ‘te laat’, was geen geldige reden.

Barendrecht (totale vordering 1,3 miljoen euro) wacht inmiddels gespannen op een uitspraak van de rechter nadat bezwaar bij het ministerie ook voor deze gemeente niets uithaalde. ‘De staatssecretaris is zo flexibel als een stuk karton’, reageerde wethouder Cees Versendaal op de afwijzing.

Zuur

Tijdens een Divosa-bijeenkomst van gedupeerde gemeenten bleek dat veel gemeenten zich ergeren aan de ‘arrogante’ opstelling van het ministerie. Daar zou men niet op zoek zijn naar een oplossing, maar naar fouten bij de gemeenten.

Paas vindt alle bezwaren bij het ministerie en de gang naar de rechter weinig constructief. ‘Gemeenten geven al jaren meer geld uit aan reintegratie dan ze van het Rijk ontvangen en ook op de uitkeringen zelf leggen ze veel geld toe. Laten we in vredesnaam samen de schouders eronder zetten in plaats van elkaar het leven zuur te maken met juristerij.’

In bezwaar
Gemeenten die een bezwaarprocedure hebben lopen tegen het terugvorderen van Sisa-gelden: