Daling aantal bezwaarschriften Wmo

Het aantal bezwaarschriften over de Wmo 2015 dat bij gemeenten wordt ingediend, neemt af. Dat blijkt uit onderzoek van Binnenlands Bestuur. ‘Na een gewenningsperiode is de rust iets teruggekeerd’, stelt Enschede.

Halvering

Ten opzichte van 2015 is het aantal Wmo-bezwaarschriften vorig jaar meer dan gehalveerd, zo blijkt uit gegevens van de 46 aan het onderzoek deelnemende gemeenten. Zeker in 2015 werden heel veel bezwaarschriften over met name de huishoudelijke ondersteuning ingediend. Veel gemeenten versoberden direct na de decentralisaties de huishoudelijke hulp, stopten er zelfs mee of gingen over van een systematiek van het toekennen van uren naar resultaatgericht indiceren (‘schoon en leefbaar’).

Protest

‘Mensen kregen een brief in de bus ‘uw huishoudelijke hulp wordt per 1 januari aanstaande ingetrokken’. Punt. Of ‘u heeft recht op minder hulp’. Punt. Dat is een belastende beslissing; dat werkt protest in de hand’, stelt Gijsbert Vonk, hoogleraar socialezekerheidsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ook het wennen aan een nieuwe wet zal mee hebben gespeeld in het hoge aantal bezwaarschriften, vermoedt Vonk. ‘Het is een nieuwe wet, een nieuwe situatie, mensen snappen het niet helemaal hoe het gaat.’

Onrust

‘Verandering zorgt voor onrust. Lopende indicaties zijn aangepast. We hebben de ondersteuning anders ingericht, maar gevoelsmatig - en vaak ook feitelijk -  kreeg men minder ondersteuning dan voorheen. Dit heeft, logischerwijze, tot gevolg gehad dat er veel bezwaren zijn gemaakt in 2015’, zo laat een woordvoerder van Enschede weten. Het nieuwe Wmo-beleid van Enschede resulteerde in 2015 in 331 bezwaarschriften, waarvan 118 over de huishoudelijke ondersteuning. Een jaar later kwamen daarover nog maar 10 bezwaarschriften over binnen. Ook het aantal bezwaarschriften over Wmo-begeleiding is in Enschede aan het dalen.

Kaderstellende uitspraken

‘Na een gewenningsperiode is de rust iets teruggekeerd. Je ziet dat de rechtspraak kaders stelt en de toelaatbaarheid van beleid duidelijk wordt. Dit heeft een daling van bezwaren tot gevolg. Daarnaast zijn er voor de huishoudelijke hulp in 2016 kaderstellende uitspraken geweest van de Centrale Raad van Beroep waardoor we het beleid hebben aangepast aan de geldende normen’, aldus de woordvoerder van Enschede.

‘Geen overhaaste stappen’

Zo bepaalde de CRvB medio 2016 dat huishoudelijke hulp wel degelijk onder de Wmo 2015 valt. Gemeenten mogen eenvoudige schoonmaakhulp als algemene voorziening aanbieden, maar de kosten ervan niet alleen voor rekening van inwoners laten komen. Ook moet indien nodig een aanvullende maatwerkvoorziening worden verstrekt. Veel gemeenten hebben na die uitspraak hun beleid aangepast. Waarschijnlijk gaat dit opnieuw gebeuren, nu de CRvB recent in een uitspraak heeft gesteld dat de gemeente Steenbergen te vaag is geweest toe zij een inwoner niet een aantal uren ondersteuning toekende, maar uitsluitend indiceerde op een ‘schoon en leefbaar huis’. Deze uitspraak kan gevolgen hebben voor gemeenten die net als Steenbergen op resultaat indiceren. De VNG en het Netwerk Directeuren Sociaal Domein (NDSD) adviseren overigens ‘geen overhaaste stappen te nemen om het beleid te wijzigen of contracten op te zeggen’. Op 10 december komt de CRvB met opnieuw een richtinggevende uitspraak, over het gebruik van normtijden voor huishoudelijke hulp. Na die uitspraak zullen het ministerie van VWS samen met VNG en NDSD de reikwijdte van de uitspraken nader duiden.

Stijging bezwaarschriften

De daling in Wmo-bezwaarschriften zet zich overigens niet in alle gemeenten door, zoals in Eindhoven en Nijmegen. In Eindhoven is sprake van een stijging van 187 Wmo-bezwaarschriften in 2016 tot 276 dit jaar (tot 1 oktober). ‘Het beleid op het gebied van huishoudelijke ondersteuning is dit jaar aangepast. We zijn overgestapt naar afspraken op basis van een resultaatverplichting; een schoon huis, met een takenpakket op maat. Daarmee is de inzet op basis van uren los gelaten. Dit heeft geleid tot extra bezwaren’, laat een woordvoerder van Eindhoven weten. In Nijmegen blijft het aantal Wmo-bezwaarschriften door de jaren heen stabiel. ‘We vermoeden dat dit te maken heeft met de herindicaties op vervoer en later huishoudelijke hulp’, aldus een woordvoerder van Nijmegen. 

Breed kijken

In Wijk bij Duurstede zijn de bezwaarschriften over de Wmo in de periode 2015 tot en met 2017 (cijfers over 2018 zijn nog niet voor handen) op twee handen te tellen. Goed in gesprek blijven met mensen is volgens Marja Pol, coördinator van Loket Wijk, de stichting die voor de gemeente de Wmo en de Jeugdwet uitvoert, de sleutel van de succesvolle Wmo-aanpak en het geringe aantal bezwaarschriften. ‘We gaan altijd op huisbezoek en praten uitgebreid met mensen. We leggen ook uit waarom iets niet kan, mensen snappen dat dan ook.’ Altijd wordt gezocht naar een passende oplossing, zeker als niet kan worden voldaan aan de primaire vraag van de inwoner. ‘We kijken breed en zoeken samen naar een oplossing voor het probleem.’