Commotie Anw-compensatieregeling ABP blijft

Bestuursvoorzitter Corien Wortmann-Kool van pensioenfonds ABP heeft de onrust niet kunnen wegnemen die is ontstaan door het vervallen van de Anw-compensatieregeling per 1 februari 2018. Wortmann-Kool trad op in het consumentenprogramma Radar, maar krijgt de handen niet op elkaar bij boze premiebetalers en vakbondsleden. De Tweede Kamer stelt (opnieuw) vragen.

Verkeerde communicatie

Wortmann-Kool gooit het nu op ‘verkeerde communicatie’ met de deelnemers in het ABP. Zij doelt daarmee op de knullige en late communicatie over de afschaffing van de compensatieregeling Anw. Eind oktober 2017 stuurde het ABP haar deelnemers een brief met de mededeling dat al per 1 januari de compensatieregeling zou worden afgeschaft voor nieuwe gevallen.

Individuele verzekering

Deze datum is door alle commotie inmiddels verplaatst naar 1 februari. Premiebetalers van het ABP kunnen terecht bij verzekeraar Loyalis, waar zij een individuele nabestaandenverzekering kunnen afsluiten. Of, in samenspraak met de werkgever, bij Loyalis een collectieve verzekering kunnen afsluiten. Een collectieve verzekering die pas medio januari in de markt is gezet, twee weken voor het verstrijken van de Anw-compensatie van het ABP.

Uitzonderingen

Ook meldt Wortmann-Kool in de uitzending van Radar van 8 januari dat een uitzondering zal worden gemaakt voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn, zij kunnen zich immers niet bijverzekeren. Voor deze groep blijft de compensatie bestaan onder de oude voorwaarden. De communicatie hierover was echter ook weer olie op het vuur. Aanvankelijk berichtte ABP dat nabestaanden maar met het ABP moesten bellen en dat het pensioenfonds aan de hand van een formulier wel zou beoordelen of iemand Anw-compensatie zou krijgen. Dit is nu aangepast, beoordeling kan ook vóór het overlijden worden gedaan.

Aanvulling

De Anw-compensatie van het ABP is een aanvulling op het nabestaandenpensioen vanuit de Algemene nabestaandenwet (Anw), die partner en/of kinderen in veel gevallen het recht geeft op een uitkering van de overheid. In sommige situaties is deze aanvullende regeling van belang, vooral voor partners die nog geen recht op AOW hebben of geen (of een gedeeltelijke) Anw-uitkering ontvangen. De compensatie kan variëren van enkele tientjes tot in veel gevallen 540 euro per maand.

Reparatie

De Anw-compensatie bij ABP ontstond toen de overheid de Algemene Weduwen– en wezenwet verving door de Algemene nabestaandenwet. Deze wetswijziging kwam onder andere door veranderende maatschappelijke en politieke opvattingen over de rol en verantwoordelijkheid van partners (niet thuiszitten, maar wérken). Door de voorwaarden van de wet kwamen er echter minder mensen voor een uitkering in aanmerking. Met de Anw-compensatie repareerde ABP dit gedeeltelijk.

Vereenvoudiging

Reden voor pensioenfonds ABP om de Anw-compensatie te schrappen is ‘vereenvoudiging’ van het pensioenreglement. Het ABP heeft bij de Pensioenkamer geklaagd dat het fonds een woud van gecompliceerde regelingen kent, waar dringend de bezem doorheen moet. Geld is het probleem niet, er maken slechts zo’n 15.000 deelnemers gebruik van de Anw-compensatieregeling. In ruil voor het schrappen van de regeling heeft het ABP haar partnerpensioenregeling verruimd.

Ongeneeslijk zieken

In juli 2017 besloten werknemers en werkgevers in de Pensioenkamer dat de Anw-compensatie bij het ABP komt te vervallen voor nieuwe gevallen, dus voor pensioendeelnemers die na 1 februari 2018 komen te overlijden. Dit riep onrust op, vooral bij mensen die ernstig of ongeneeslijk ziek zijn. Meestal zal de partner genoegen moeten nemen met een gehalveerd of nog lager partnerpensioen. De praktijk zal zijn dat veel nabestaanden rechtstreeks in de bijstand belanden met alle gevolgen van dien.

Grote druk

Over het Pensioenkamerbesluit van juli 2017 is echter het laatste woord niet gezegd. Vakbonden voelden zich onder grote druk gezet om een pakket ABP-maatregelen goed te keuren die de complexiteit van diverse pensioenregelingen moest reduceren. Volgens het ABP-bestuur dreigde een ‘uitvoeringsinfarct’ en het pensioenfonds had zich al verzekerd van de steun van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten (AFM), die ook vonden dat snelle aanpassing van de regelingen nodig was.

Boze vakbonden

Als de sociale partners er in de Pensioenkamer niet tijdig uitkwamen, zou het ABP eigenstandig ingrijpen in de regelingen. De vakbonden zijn daarover in juli boos geworden, omdat het ABP als uitvoerder van pensioenregelingen opeens op de stoel van de sociale partners ging zitten. Om vervolgens in de afgelopen maanden ook nog een potje van de communicatie rondom de veranderingen te maken.

Tweede Kamer

Dit heeft in de Tweede Kamer het CDA en 50Plus wakker geschud. De Kamerleden Pieter Omzigt (CDA) en Martin van Rooijen (50Plus) hebben op 16 januari vragen gesteld aan minister Ollongren van Binnenlandse Zaken. Weet de minister… Vindt de minister ook niet dat… enzovoort. Oprechte opwinding in de Tweede Kamer. Maar ook een beetje voor de bühne, want eigenlijk heeft minister Ollongren op 9 januari al vragen over het onderwerp beantwoord, als antwoord op eerdere vragen over deze zaak van diezelfde Van Rooijen in december.

Hoge kosten

In haar brief geeft Ollongren geen krimp. De overheid bemoeit zich niet met de bedrijfsvoering van het ABP. Deelnemers in het ABP hebben wel ‘tot 1 februari de tijd zich bij te verzekeren’, schrijft zij de Kamer. Ook het argument dat oudere ABP-deelnemers zich alleen tegen hoge kosten individueel kunnen bijverzekeren (met premies oplopend tot 700 euro per jaar) is niet aan haar besteed. Daarop antwoordt de minister dat vraag en aanbod nu eenmaal de prijs van aanvullende verzekeringen bepalen.