CNV Overheid: laat arbeidsbeperkten niet thuiszitten

Gemeenten moeten mensen met een arbeidsbeperking beter begeleiden, zodat ze na het verliezen van hun baan niet thuis komen te zitten. Daarvoor is de kennis van sociale werkbedrijven hard nodig. Dat vindt Patrick Fey, voorzitter van CNV Overheid, die staatssecretaris Klijnsma deze week een witboek met positieve praktijkvoorbeelden aanbood.

Best practices
Goede begeleiding van mensen met een arbeidsbeperking die niet zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen is sinds de invoering van de Participatiewet 2015 niet altijd vanzelfsprekend. De sociale werkvoorziening is op slot gegaan en 125 duizend mensen moeten in garantiebanen aan de slag bij “normale” werkgevers. Dat leidt tot obstakels en mensen die niet goed begeleid thuis komen te zitten. CNV Overheid maakte daarom het witboek Gegarandeerd werk. Voorzitter Patrick Fey: ‘Gemeenten moeten keuzes maken en dat kan goed en fout gaan. Wij laten in het witboek voorbeelden zien van hoe het wel goed kan gaan. Best practices waar gemeenten hun voordeel mee kunnen doen.’

Maak van positie arbeidsbeperkten geen kostenvraagstuk
Volgens Fey gaan de andere decentralisaties ook gepaard met bezuinigingen. Hij weet dat dit voor gemeenten lastig is en veel weerstand oproept. ‘Maar toch wil ik vragen om de situatie van mensen met een arbeidsbeperking niet als kostenvraagstuk te benaderen. Kijk eerst naar wat mensen kunnen en pas in een later stadium naar kostenefficiëntie. Anders wordt te snel in voorzieningen gesneden of in het aantal mensen dat er aanspraak op kan maken. Gevolg is dat mensen met een ernstige arbeidsbeperking dan thuis komen te zitten.’

Extra werk voor gemeenten
In het witboek staan voorbeelden van mensen met een arbeidsbeperking en bepaalde kwaliteiten die met een beetje hulp toch aan het werk zijn. ‘Enkelen van hen waren ook bij de aanbieding van het witboek aan de staatssecretaris. Een werkt bij een cateringbedrijf in een gemeentehuis, de ander bij een beveiligingsbedrijf en een derde bij een financieringsbedrijf. Met hulp lukt het.’ Van directeuren van sociale werkvoorzieningen hoorde Fey dat de instroom minder is dan normaal. ‘Jongeren zijn bijvoorbeeld langer thuis. Gemeenten en regio’s moeten extra werk verrichten om dat tegen te gaan.’

Tijdelijk vangnet
Volgens Fey verbeteren bedrijven ook door de aanwezigheid van arbeidsbeperkten. ‘Ze nemen hen niet alleen in dienst uit goedheid, maar ook vanwege de baten. Mensen met autisme zijn vaak heel goed in secuur werk.’ Tegelijkertijd ziet Fey dat SW’ers die met subsidie zijn gedetacheerd hun baan ook weer kwijtraken. Hij pleit daarom voor een tijdelijk vangnet, zodat zij automatisch terugvallen op tijdelijk werk in de organisatie om ze in die tijd te begeleiden naar nieuw werk. ‘Ze hebben grote moeite om zelf weer aan het werk te komen.. Bezig blijven is belangrijk. Nu is dat niet geregeld. Laat ze bij de gemeentelijke voorziening blijven als de detachering afloopt.’

Werkgelegenheidsgarantie
Mensen die in de sociale werkvoorziening zitten hebben een werkgelegenheidsgarantie, maar Fey vindt dat deze ook voor de nieuwe groep mensen die na 1 januari 2015 op de arbeidsmarkt zijn gekomen moet gelden. ‘Zij kunnen dan ook blijven meedoen. Dat kost extra geld, maar wij vinden dat we dat er als rijk land voor over moeten hebben. Het is niet eerlijk dat deze nieuwe groep niet onder die garantie valt. Die rechtsongelijkheid moeten we opheffen.’

Pas op voor verdringing
Ook moet de kennis en de ervaring van de sociale werkbedrijven behouden blijven en benut worden. ‘Gemeenten kunnen samen afspraken maken in gemeenschappelijke regelingen en daarbij moet deze infrastructuur in stand blijven. We moeten wel oppassen dat geen ongewenste effecten optreden, zoals verdringing van een psychisch beperkte door een bijstandsgerechtigde. Laat ze niet thuiszitten en haal ze niet uit hun werkritme.’