Arbeidsdeskundigheid gemeenten ondermaats

Gebrek aan arbeidsdeskundigheid bij gemeenten leidt tot mismatches, niet zichtbare arbeidsbeperkingen en meer mensen op de bank, zegt het Platform Sociaal Domein. 

Kortetermijndenken van gemeenten
Gemeenten erkennen de positie van de arbeidsdeskundige onvoldoende, waardoor hun doelgroep, mensen met een arbeidsbeperking, niet goed wordt gezien. Dat leidt tot negatieve persoonlijke en maatschappelijke effecten en is zelfs schadelijk voor de gemeentelijke portemonnee. Dat is de kern van het verhaal van het Platform Sociaal Domein van de Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen (NVvA) en ook de conclusie van gesprekken met vier arbeidsdeskundigen. Voor de erkenning van hun eigen positie bouwen ze een lobby op, maar het gaat ze vooral om de mensen met een arbeidsbeperking die zij de dupe zien worden van gebrek aan deskundigheid en kortetermijndenken van gemeenten. Doel van het platform is dat elke gemeente een arbeidsdeskundige in dienst heeft of die kennis in huis heeft.

Arbeidsdeskundigheid ondergeschoven kindje
Voor de invoering van de Participatiewet in 2015 was het UWV verantwoordelijk voor mensen met een arbeidsbeperking in de Wajong. Kennis over loondispensatie, jobcoaching, evenals arbeidsdeskundigen en verzekeringsartsen waren daar allemaal voorhanden. Met het doelgroepenregister kwam de verantwoordelijkheid daarna bij gemeenten terecht. ‘Maar gemeenten hebben die infrastructuur van het UWV niet’, zegt Inge van den Berg, arbeidsdeskundige bij de gemeente Losser en commissielid van het Platform Sociaal Domein. In alle nieuwe taken die op gemeenten afkomen is haar werk een ondergeschoven kindje. ‘Het is pionieren. Ik kreeg daar vrijheid voor, maar het is vechten voor de aandacht. Het is onontgonnen gebied.’

Klantmanagers lopen tegen grenzen aan
Anders dan “gewone” werklozen heeft deze doelgroep extra en vooral duurzame begeleiding nodig. Zelfstandig arbeidsdeskundige Robert Meijer wordt regelmatig ingehuurd door gemeenten in Noord-Brabant en Limburg. ‘De meerwaarde van onze opleiding is dat je leert over belasting en belastbaarheid van een functie en een medewerker. In welke gradatie kan hij iets wel en niet. Daar zijn arbeidsdeskundigen heel vaardig in. Een persoon met rugklachten kan geen metselaar zijn, maar je kunt wel aanverwante passende functies zoeken. En: hoe benader je mensen met een arbeidsbeperking? Klantmanagers in de re-integratie lopen soms tegen hun grenzen aan in het finetunen en echt passend maken van de match. Daar kun je arbeidsdeskundige inzichten voor gebruiken. Ik zie mensen na drie dagen cursus loonwaardemetingen doen, terwijl daar heel veel arbeidsdeskundige benadering in zit.’

Externe kent regio minder
Feit is dat in veel gemeenten geen arbeidsdeskundigen werken. Het platform kent maar vier gemeenten met een formeel ingeschaalde arbeidsdeskundige: Amersfoort, Gouda, Hengelo en Velsen. Andere gemeenten moeten voor loonwaardemetingen een arbeidsdeskundige inkopen. Van den Berg: ‘Maar die ziet het grote verband in een regio minder, en kan geen gericht beleid richting werkgevers voeren. En gaat het goed als niet-arbeidsdeskundigen loonwaardemetingen doen? Arbeidsdeskundigen monitoren jongeren, zodat die zich verder kunnen ontwikkelen. Met inzet van de juiste expertise kun je voorkomen dat iemand met een arbeidsbeperking zich ziek meldt als een bedrijf iets verandert in het werkproces.’

DAD’en
Het UWV zet sinds 2015 in 35 arbeidsmarktregio’s Dedicated Arbeidsdeskundigen (DAD’en) voor betere samenwerking met en ondersteuning van gemeenten. Deze speciaal aangewezen arbeidsdeskundigen delen wetskennis en ondersteunen bij selectie van de juiste klanten voor adviezen, indicaties en beoordelingen. ‘Intussen is de rol van de DAD’en uitgebreid naar aanpalende onderwerpen rond re-integratie, zoals de banenafspraak en beschut werk’, aldus een UWV-woordvoerder. Het verschilt per arbeidsmarktregio hoe DAD’en helpen bij de verbinding tussen UWV en gemeenten en hoe deze vorm krijgt. ‘Binnen het UWV en bij gemeenten bestaat onverminderd behoefte aan deze samenwerkingsvorm en kennisuitwisseling. Het UWV wil de bestaande inzet van DAD’en voortzetten.’ Volgens Van den Berg kunnen DAD’en vanuit hun adviserende en ondersteunende rol nooit het werk doen voor de gemeente. ‘Het is een zware onderschatting van de behoeften van deze doelgroep als men gedacht heeft te kunnen volstaan met deze ondersteuning vanuit het UWV.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur van deze week (inlog)