Almeerse aandacht voor 45-plusser loont

Persoonlijke aandacht voor en luisteren naar ervaringen van bijstandsgerechtigden helpt bij het vinden van werk. Dat blijkt uit de 45-plus aanpak “nieuwe stijl” van de gemeente Almere. In 2015 stroomde nog 15 procent uit naar betaald werk, na een jaar nieuwe stijl was dat 33 procent.

Sociaal-economisch drama

Een fantastisch resultaat en boven verwachting, aldus wethouder Froukje de Jonge (CDA). De doelstelling was 30 procent naar betaald werk te laten uitstromen. Zeven jaar geleden werd haar motie als raadslid om naast een actieplan jeugdwerkloosheid ook een actieplan werkloosheid 45-plussers op te zetten niet ondersteund. ‘Nu is er veel meer aandacht voor dit sociaal-economische drama’, stelt ze vast. ‘De effecten van buiten het arbeidsproces staan zijn gigantisch. Geen reactie krijgen op honderden sollicitatiepogingen is vernietigend voor je zelfbeeld en eigenwaarde.’

Maatwerkbudget
Maar hoe dat probleem aan te pakken? Leeftijdsdiscriminatie door werkgevers is een reëel probleem voor 45-plussers. Het tegengaan daarvan was een speerpunt in het project, net als meer maatwerk in ondersteuning en intensieve en vraaggerichte begeleiding. De gemeente richtte zich op de vier W’s: werkgevers, werknemers, wij (de gemeente) en weten. De 160 bijstandsgerechtigden kregen onder andere een maatwerkbudget (75 duizend euro) om te besteden aan (meestal) opleiding, ondersteuningstrajecten met specifieke aandacht voor 45-plusproblematiek en tijdelijk werk aangeboden als opstap naar een vaste baan.

Werkwijze voortzetten

Van de resultaten viel De Jonge bijkans van haar stoel: van de 144 deelnemers in de bijstand stroomden 48 tussen maart 2016 en maart 2017 uit naar werk en 22 uit om andere redenen. Totale uitstroom: 49 procent. Van de 15 ook deelnemende ww’ers stroomden er 11 uit naar werk. De doelgroep bestond uit mensen met minstens een jaar uitkering, in participatietrede 3 of 4 en zonder re-integratietraject. De gemeente Almere vindt in de verdubbeling voldoende aanleiding de nieuwe werkwijze voort te zetten en verder uit te bouwen.

Regie terug

Daarbij maakt de gemeente gebruik van aanbevelingen van kwalitatief onderzoek dat het afgelopen jaar tegelijkertijd is uitgevoerd door Hogeschool Windesheim Flevoland. “Als ze gewoon maar eens met ons gingen praten” is de titel van het verkennend onderzoek naar klantenperspectief onder 45 tot 55-jarigen in de bijstand op weg naar werk. Bijstandsgerechtigden, professionals en werkgevers werd gevraagd naar hun ervaringen met de vorige aanpak en ideeën voor verbetering. Als negatieve factoren noemen bijstandsgerechtigden voortdurend geldgebrek en teleurstellingen in het zoeken naar werk en de beperking in de eigen regievoering. ‘Ik wil de regie over mijn leven terug. Die ligt nu bij de gemeente’, zegt een van hen.

Trede-aanpak onbekend

Daarbij staat de combinatie van een begeleidende en sanctionerende rol door de gemeente goede samenwerking in de weg. ‘Mensen vinden het vaak eng open te zijn, voelen zich niet gehoord, want als hij het bij jou verkeerd doet, pak je hem zijn geld af’, aldus een professional. Bijstandsgerechtigden blijken niet op de hoogte van het feit dat de gemeente een “trede-aanpak” (van kansloos naar kansrijk) hanteert, waar zij aanpak en begeleiding op afstemt. Liever zien zij maatwerk via persoonlijke gesprekken, zodat ze verder komen op een bij hen passende manier. Ze hopen dat de gemeente hen in contact brengt met werkgevers.

Tijd- en geldgebrek

Die behoefte aan meer maatwerk en persoonlijk contact is bij alle groepen aanwezig. Gebrek aan tijd en geld, negatieve beeldvorming over 45-plussers en dilemma’s in de relatie tussen klant en professional staan dat in de weg. Ook vinden de drie groepen dat een gerichte maatwerkaanpak zo snel mogelijk na het werkloos worden moet beginnen. Werkgevers noemen de 45-plusleeftijd voordelig vanwege de ervaring en stabiliteit, maar nadelig vanwege minder flexibiliteit en lerend vermogen en minder computervaardigheden. Ze willen meer weten over subsidies en begeleiding en dat meer creatief wordt gedacht.

Meer experimenteren

De gemeente moet meer inzetten op maatwerk, de combinatie begeleiden en sanctioneren door één ambtenaar heroverwegen en meer experimenteren met nieuwe contactvormen tussen klanten en werkgevers, zoals speeddates, presentatiefilmpjes of 45-plussers combineren met startups. Ook stimulering van vrijwilligerswerk, het benutten van ervaringsdeskundigen voor verbetering van kwaliteitsbeleid en in gesprek blijven over arbeidsdiscriminatie zijn aanbevelingen. ‘We krijgen klop in het Windesheim-onderzoek voor onze vorige aanpak’, constateert De Jonge. ‘Maar het is een ondersteuning van de huidige aanpak.’ Ze wil daar graag mee verder en de aanpak uitbreiden naar meer oudere werklozen en andere kwetsbare groepen. ‘Dertig gezinnen hebben nu al een beter perspectief.’