Administratieve rompslomp door werken in de bijstand

Een derde van de gemeenten heeft problemen met de administratie van mensen in de bijstand die parttime werken. Verrekenen van de inkomsten door parttime werk is complex en zorgt voor een grote belasting op de administratie, aldus gemeenten in een factsheet van Divosa.

Alleenstaande ouders
Gemeenten stimuleren mensen met een bijstandsuitkering om parttime aan het werk te gaan. Mensen met een parttime baan stromen vaker uit dan mensen die geen baantje hebben. 85% van de sociale diensten informeert klanten op de mogelijkheid parttime te werken. 63% doet dat bij alle klanten, 21% alleen bij specifieke groepen als alleenstaande ouders of anderen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt. 

Vrijlaten
Veel gemeenten hebben besloten dat uitkeringsgerechtigden die een baantje hebben een deel van die inkomsten mogen houden, bovenop hun uitkering. Gemeenten kunnen sinds de Participatiewet zelf beslissen of ze een deel van de inkomsten vrijlaten. Iemand mag maximaal zes maanden lang een bedrag van maximaal 196 euro bovenop de bijstandsuitkering houden. Bij twee derde van de sociale diensten mogen mensen gebeurt dit. 58% van hen doet dit voor alle bijstandsgerechtigden met een bijbaan, 42% alleen voor specifieke groepen, vaak alleenstaande ouders met jonge kinderen of mensen met een medische urenbeperking of mensen waarvan verwacht wordt dat het werk leidt tot een hogere kans op uitstroom.

Onduidelijkheden

Alle voordelen van parttime werken in de bijstand ten spijt, vindt een derde van de gemeenten dat het een hoop administratieve problemen geeft. Omdat bij de betaling van een uitkering het werkelijke loon niet bekend is, moeten sociale diensten dat achteraf verrekenen. Dat levert veel terugvorderingen op en onduidelijkheden voor klanten. Bij flexibel werk, waar de inkomsten minder stabiel zijn, spelen dezelfde problemen. Gemeenten rekenen daarom met fictieve bedragen en te verwachten inkomsten. Door regelmatig aan de klant te vragen of hij meer of minder werkt, proberen gemeenten de fictieve bedragen zo reëel mogelijk in te schatten. Ook wordt er geschoven met de betaaldatum van de uitkering, zodat er meer bekend is over de daadwerkelijke verdiensten.

 
Geen verband beleid en werk 

De helft van de gemeenten heeft expliciet beleid op het stimuleren van parttime werk in de bijstand. Of dat beleid ook effect sorteert, is nog maar de vraag. Bij 58 gemeenten werd getoetst of er een verband bestaat tussen beleidskeuzes en resultaten. Bij deze kleine steekproef werd geen verband aangetoond. Ook tussen het stimuleren van parttime werk en de uitstroom uit de bijstand werd geen verband gevonden, noch voor het al dan niet vrijlaten van de bijverdiensten en het aantal parttime werkenden. Divosa benadrukt dat deze steekproef erg klein is en dus niet model hoeft te staan voor de invloed van parttime werk op de bijstand in alle gemeenten.