Zorgen brandweer over veiligheid in nieuwe Omgevingswet

De adviesrol van de brandweer bij bouwinitiatieven is niet goed geregeld in de Omgevingswet. En het plan om bouwkundige toetsing uit te besteden aan de markt is, zonder de brandweer als adviseur, ook slecht voor de veiligheid van gebouwen, gebruikers en brandweerpersoneel.

De nieuwe Omgevingswet heeft te weinig aandacht voor veiligheid, vindt Brandweer Nederland. Een veilige leefomgeving mag dan een hoofddoelstelling uit de Omgevingswet zijn, in de conceptversie van de wet heeft het veiligheidsbelang nauwelijks een plek, zegt Rob Frek, portefeuillehouder Risicobeheersing bij de Raad van Brandweercommandanten (RBC).

Bouwplannen
Bij het verdelen van de verantwoordelijkheden in het ruimtelijk domein, moet ook brandveiligheid worden meegenomen, vindt hij. ‘Veiligheid is een kernwaarde. Burgers verwachten dat de overheid daarvoor zorgt. Door het bundelen en vereenvoudigen van regels, worden bouwplannen en ruimtelijke ontwikkelingen ook duidelijker en helderder voor de burger. In combinatie met veilig gedrag van burgers en brandveilige producten heeft iedereen daar baat bij. Maar dan moet veiligheid wel goed zijn ingebed in de regelgeving.’

Risico’s
Om de adviesrol van de brandweer goed vast te leggen is het van belang dat er een koppeling komt tussen de Wet veiligheidsregio’s (Wvr) en de Omgevingswet, meent de RBC. Frek: ‘In de Wvr is geregeld dat de brandweer gemeenten adviseert over brandveiligheid. Op dit moment is het standaardprocedure dat bij een vergunningaanvraag de brandweer om advies wordt gevraagd. Die werkwijze moet in de nieuwe wet eenduidig en goed geregeld zijn, zodat het straks niet per gemeente verschilt.’

De veiligheidsregio’s moeten gemeenten en provincies op tenminste hetzelfde niveau kunnen blijven ondersteunen bij de uitvoering van hun bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de brandweerzorg, als nu het geval is, aldus de RBC. De brandweer hoeft heus niet elk bouwplan van advies te voorzien, zegt Frek, maar wel daar waar bouwinitiatieven of ruimtelijke ontwikkelingen risico’s met zich mee kunnen brengen.

Wat dat betreft, is Brandweer Nederland zeer ongelukkig met het plan van het ministerie van Binnenlandse Zaken om het toetsen van de bouwtechnische kwaliteit van bouwwerken over te dragen aan marktpartijen. Tot nu toe is niet gebleken dat het ministerie de adviesrol van de brandweer wil inbedden in de regelgeving, aldus Frek. Bij min of meer standaard bouwplannen en niet-complexe gebouwen is een toets door de markt zeker mogelijk. Maar bij lastiger situaties voorspelt hij risico’s.

Frek vindt dat de betrokken ministeries antwoord moeten geven op de fundamentele vraag of het  wenselijk is dat bepaalde activiteiten uit de veiligheidsketen worden genomen en daarmee verdwijnen bij de brandweer en uit de veiligheidsregio.

Nooduitgang
Zijn antwoord is helder: Zoals de zaken er nu voorstaan is dat volstrekt onwenselijk. ‘Een toets door de markt is slechts een bouwtechnische toets. Maar veiligheid omvat meer dan bouwen volgens de regels. Wij kijken ook naar andere aspecten zoals de omgeving, het regionaal risicoprofiel en naar het gebruik: hoeveel mensen zitten binnen, waar zijn de nooduitgangen, hoe zit het bouwkundig in elkaar en zijn er gevaarlijke stoffen aanwezig? Die informatie willen wij graag voorhanden hebben wanneer onverhoopt brand ontstaat.’

Door die integrale blik op veiligheid kan de brandweer veiligheidsgebreken voorkomen die niet meer zijn te compenseren wanneer een incident plaatsvindt. Frek: ‘Het is zeer onverstandig om de advisering en het optreden van de brandweer los te koppelen van elkaar. De brandweer heeft goede informatie nodig om te kunnen inschatten hoe een optreden eruit kan zien. Je moet in een split second beslissen of je naar binnen moet gaan en of dat verantwoord kan. Als dat wegvalt, levert dat niet alleen risico’s op voor gebruikers van gebouwen, maar ook voor ons brandweerpersoneel.’

Frek hoopt dat bij de uitwerking van de conceptwet in Algemene maatregelen van bestuur het thema veiligheid alsnog de plek krijgt die het  verdient. Het wetsvoorstel ligt op dit moment bij de Raad van State.