Waterschap gaat meer energie winnen dan het gebruikt

Afval bestaat niet, alles is grondstof voor een nieuw product. Mede onder dat motto stemde het algemeen bestuur van het waterschap Vallei en Veluwe deze week in met de bouw van een nieuwe bio-energiecentrale op het terrein van de afvalwaterzuivering van het schap in Harderwijk. Nieuw voor Nederland: de centrale wordt ondergebracht in een publiek-privaat gerunde BV.

Mestvergisting

De vergistingscentrale zal voor minimaal vijftig procent draaien op mest, aangevuld met eigen maaisel van het schap en met restproducten uit de agrarische- en voedselsector. Behalve groengas voor 5.000 huishoudens levert de centrale 9.000 ton digistaat (bodemverbeteraar) voor de export en 4,5 miljoen CO2 dat wordt geleverd aan een nabijgelegen steenfabriek. Daarmee is de centrale CO2-neutraal: de koolstof die vrijkomt wordt in de steenfabriek weer vastgelegd, waarmee de CO2-cirkel wordt gesloten.

Afval is grondstof

Omdat dit ook geldt voor andere restproducten, spreekt dijkgraaf Tanja Klip-Martin van een vrijwel volledig circulaire centrale, waarbij geen afval meer overblijft, maar alleen grondstof. 'Dat is volgens ons de enige juiste benadering om tot een duurzame maatschappij te komen. We dragen met deze centrale bij aan de Nederlandse circulaire economie, we verminderen het mestoverschot en we leveren groen gas, kwalitatief te vergelijken met aardgas, maar dan in een onuitputtelijke en duurzame variant.'

Energie- en grondstoffabrieken

Belangrijke doelstelling van de waterschappen is om in 2025 geheel energieneutraal te kunnen werken. Vallei en Veluwe beheert al twee zogenoemde energie- en grondstoffabrieken, waarmee bij de waterzuivering in Apeldoorn en Amersfoort afvalstoffen en energie worden teruggewonnen uit het rioolwater. 'We wekken nu al 75 tot 80 procent van de energie die we gebruiken voor al onze taken zelf op. Met deze nieuwe centrale komt daar nog 30 procent bij'.

110 procent

Maar 80 plus 30 is meer dan 100 procent. Gaat het schap daarmee meer energie produceren dan het gebruikt? Klip: 'We hebben met alle waterschappen samen afgesproken dat we in 2025 energieneutraal willen werken, dus die tien procent die wij extra opwekken komt in het collectieve geheel goed van pas.' 

Regels moeten aangepast

Waterschap Vallei en Veluwe verwacht zelf in 2020 energieneutraal te zijn. Tegen de tijd dat de schappen allemaal zelfvoorzienend zijn, zullen ze misschien energie kunnen gaan produceren. Voordat het zover komt voorziet Klip-Martin eerst wel een interessante discussie met Den Haag: om echt als leverancier op te mogen treden zullen de huidige regels op wie er energie mag leveren en onder welke voorwaarden nog flink moeten worden aangepast.

Waterschappen koploper

Hoe dan ook lopen de waterschappen binnen de overheden voorop met de verduurzaming van hun processen. En binnen de schappen is Vallei en Veluwe dan weer koploper. 'We zijn inderdaad verder dan de andere schappen', stelt Klip-Martin vast. 'Maar dat komt omdat we de innovaties binnen onze kring hebben verdeeld. Wij doen veel aan circulaire processen, andere schappen zijn weer verder op andere terreinen. We hebben een kennisnetwerk, waarbinnen we van elkaar leren zonder alles dubbel te hoeven doen. Dat werkt prima.'

Privaat en publiek in een bv

Bestuurlijk novum rond het beheer van de nieuwe biocentrale is dat deze wordt ondergebracht in een privaat-publieke bv waarin Vallei en Veluwe samenwerkt met transportbedrijf Bakker. 'Hun expertise ligt vooral bij de aan- en afvoer van mest en grondstoffen, daar zijn zij veel beter in dan wij.' Voordeel van een bv boven een meer gangbare publiek-private constructie is volgens Klip-Martin dat een bv transparanter is en 'dat we ieder vanuit ons eigen belang op een heldere en kleinschalige manier kunnen samenwerken. Voor zover ik weet zijn wij de eerste overheid in Nederland die hiervoor kiest.'