VNG trapt op rem Omgevingswet

De gemeenten zijn niet van plan eenzijdig op te draaien voor de 600 miljoen euro besparing die de Omgevingswet moet opleveren. In een brief aan de Tweede Kamercommissie Infrastructuur en Milieu stelt de VNG dat de wet het gemeenten niet waard is ‘ons hoofd in een financiële strop te steken.’

Financiële onderbouwing ontbreekt

Hoewel de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) eerder dit jaar zei tevreden te zijn over het wetsvoorstel, legt zij de Tweede Kamer in de brief een aantal randvoorwaarden voor, waaraan de gemeenten hun steun aan de wet verbinden. Het ontbreken van een financiële onderbouwing voor de bezuiniging en wie daarvoor opdraait, is het voornaamste zorgpunt. ‘Gemeenten hebben geen enkel belang om mee te werken aan een nieuwe wet, waarvan nog niet duidelijk is hoe die tot besparingen leidt en waar die zullen neerslaan. (…)Wij gaan niet instemmen met een blanco cheque’.

600 miljoen niet eenzijdig bij gemeenten

In een Kamerbrief uit 2011 kondigt minister Schultz (Infrastructuur en Milieu) aan dat de komst van de Omgevingswet kan leiden tot 10 procent lagere plankosten, waaronder kosten van eigen personeel, adviseurs, architecten, juridische kosten, onderzoekskosten en rentekosten. Zij rekende op dat moment op een jaarlijkse besparing van circa 600 miljoen euro. De VNG mist in het nu voorliggende wetsvoorstel de onderbouwing voor die besparing en een antwoord op de vraag: wie gaat dat betalen? Voor de VNG is het “uitgesloten” dat die besparing eenzijdig op gemeenten wordt afgewenteld. Uit de brief aan de Kamercommissie: ‘Gemeenten staan al onder zware druk in het sociale domein en in het fysieke domein is iedere inkomstenbron opgedroogd. (…) Het is niet acceptabel dat deze bezuiniging bij gemeenten wordt neergelegd zonder dat de kosten die gepaard gaan met wetgeving navenant worden verminderd.’

Pseudodecentralisatie

Bovendien, stelt de VNG, hoort bij decentralisatie van taken ook een decentralisatie van afwegingsmogelijkheden, anders is er sprake van pseudodecentralisatie. Het wetsvoorstel biedt daar in theorie ruimte voor, maar de VNG waarschuwt de Tweede Kamer ervoor om de wet straks niet alsnog dicht te timmeren met allerlei normen.

Kritiek op rol waterschap

Een ander opvallend kritiekpunt van de VNG betreft de nieuwe bevoegdheid voor het waterschap om het projectbesluit als instrument toe te passen bij complexe projecten die om een snelle procedure vragen. Het projectbesluit biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om af te wijken van het Omgevingsplan. De VNG begrijpt niet waarom het waterschap de beschikking zou moeten krijgen over een instrument dat zo zwaar ingrijpt in de gemeentelijke autonomie.

Verdeling verantwoordelijkheden onduidelijk 

De VNG vindt verder dat het wetsvoorstel nog niet duidelijk is over welke overheidslaag waarvoor verantwoordelijk is, ondanks dat de gemeenten daarover met het ministerie, de provincies, de waterschappen en de brandweer veelvuldig hebben gesproken in de voorgaande maanden. ‘De geest van deze afspraken is nog niet volledig terug te vinden in het wetsvoorstel maar deze is wel een voorwaarde van onderling vertrouwen en duidelijkheid.’ De Tweede Kamercommissie Infrastructuur en Milieu vergadert 16 oktober over het wetsvoorstel.