'Toezicht en bouwkwaliteit niet beter met deze wet'

Ook gemeentelijke toezichthouders zijn vóór goede private kwaliteitsborging. Maar ze hebben er geen vertrouwen in dat dat met het huidige wetsvoorstel van minister Stef Blok (Wonen) gaat lukken. Directeur Wico Ankersmit van de Vereniging Bouw- & Woningtoezicht Nederland reageert op de commotie van afgelopen dagen.

Vrijdag stapte verenigingsvoorzitter Margreet Schotman boos uit het stuurgroepoverleg over de nieuwe wet. De vereniging voelt zich niet serieus genomen door Blok, die in een brief aan de Tweede Kamer schrijft over slecht functionerende gemeentelijke afdelingen bouw- en woningtoezicht. Binnenkort vindt een gesprek plaats met de minister, meldt Ankersmit.

De reacties op de site geven iets weer over de emotie onder  bouw- en woningtoezichthouders. Heeft u zicht op de stemming in het land naar aanleiding van deze kwestie?

‘Bouw- en woningtoezicht heeft in de breedte niet het vertrouwen dat de markt dit goed gaat oppakken. Gemeentelijke toezichthouders grijpen in het land dagelijks honderd keer per dag in op bouwaanvragen – de regels zijn op papier niet in orde – en even vaak bij de daadwerkelijke uitvoering, omdat aannemers zich niet aan de bouwregelgeving houden. Dat is gewoon ons werk. Omdat we dat vanuit het bevoegd gezag doen, houden we dat altijd stil. Het is niet aan de overheid om aan naming and shaming te doen. Maar in deze discussie willen we wel duidelijk maken dat niet de toezichthouder verantwoordelijk is voor fouten in de bouw, maar de bouwer.’

Hoe staan bouw- en woningtoezichthouders in het algemeen tegenover privatiseren van het toezicht?

‘Er wordt gezegd dat wij bang zijn voor verlies van banen en natuurlijk betreuren wij dat door die wet vijfhonderd van de circa tweeduizend banen op de tocht staan. Maar leden zeggen ook: wij zijn voor een goede vorm van private kwaliteitsborging. Als de bouw het op een goede wijze zou kunnen organiseren, zijn wij ervoor. Onze ervaring is echter dat een groot deel van de bouw de prikkel niet heeft om op kwaliteit te sturen, de cultuur is er niet. En  ook met dit voorgestelde stelsel deze prikkel niet zal krijgen. Ik besprak hier net een voorbeeld van een bouwplaats waar tachtig man van verschillende onderaannemers aan het werk zijn, van wie er geen één Nederlands of Duits praat. Hoe kun je dan als verantwoordelijk bouwer uitleggen welke kwaliteit deze mensen moeten leveren? Waarbij ik natuurlijk moet zeggen dat er ook veel goede partijen zijn in de bouw.’

Minister Blok heeft veel kritiek op de kwaliteit van het gemeentelijk bouwtoezicht. Wat vindt de vereniging zelf van die kwaliteit?

‘Die is lang niet overal meer op peil. De nieuwe Wet VTH (vergunningverlening, toezicht en handhaving) die dit jaar in werking is getreden, maakt duidelijk dat bouw en woningtoezicht in veel gevallen niet voldoet aan de criteria die we hebben afgesproken. Probleem is dat colleges van burgemeester en wethouders niet meer investeren in die kwaliteit sinds ze weten dat de kwaliteitsborging wordt geprivatiseerd. Je kunt de afdelingen niet verwijten dat ze hun kwaliteit niet op peil houden, als hun bestuurders ze elk jaar meer taken geven en minder geld. Die twee wetten zijn botsende treinen. De ene wet zegt dat je je huis moet opknappen, de andere wet stelt dat we datzelfde huis over twee jaar gaan slopen.’

Met het opstappen van uw voorzitter zit de vereniging niet langer in het stuurgroepoverleg met de minister. Dat is een sterk statement, maar is het ook constructief?

‘Dat statement lijkt misschien zwaar aangezet. Maar voor ons geldt: als het ministerie niets met onze argumenten wil doen, waarom zouden wij dan aan die tafel blijven zitten? Het is niet zo dat wij nu niet meer over kwaliteitsborging praten. Ik ben nu ook onderweg van de ene naar de andere afspraak. Wij zijn nog steeds heel constructief bezig om te proberen een zo goed mogelijke kwaliteit te organiseren.’

Is er een andere oplossing voor het bouwtoezicht denkbaar dan deze wet?

‘Wij hebben een alternatief voorstel gedaan, waarin we de focus meer naar het toezicht willen verleggen. Wat ons betreft kan een vergunning aan de voorkant achterwege blijven als met een goede risicoanalyse vooraf, de aannemer achteraf op goede wijze kan laten zien wat hij heeft gerealiseerd. Zo kun je tijd besparen op vergunningverlening en investeren in toezicht tijdens de bouw.’

Dus daar lobbyen jullie nu voor in Den Haag?

‘Dit voorstel is voorgelegd, er zijn Kamervragen over gesteld. Het antwoord daarop was dat het nog onvoldoende was uitgewerkt en dat er vast onvoldoende draagvlak voor zou zijn. Maar wij vragen ons af of er wel draagvlak voor het door de minister voorgestelde stelsel is. Op 29 september zullen wij tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer onze zorgen over het wetsvoorstel kenbaar maken. Uiteindelijk gaat het ons niet om ons alternatief. Als de bouwsector een beter voorstel heeft om het toezicht te verbeteren, hoor ik dat graag. Het huidige wetsvoorstel is wat onze vereniging betreft in elk geval niet de goede prikkel voor de bouw.’