RIVM: Warmte-koudeopslag risico voor bodem

In het jaarlijkse rapport over milieugezondheidsrisico’s noemt het RIVM (Rijksinstituut voor volksgezondheid en Milieu) dit jaar expliciet de risico’s van warmte-koudeopslag en de winning van schaliegas voor de bodem. Het gaat dan vooral om de chemicaliën die worden gebruikt bij het boren in de bodem, maar ook om de risico’s van verzakking, inklinking en bodemafdekking. Ook meststoffen van megastallen worden als risico genoemd, zeker nu boeren gaan uitbreiden omdat het melkquotum komend jaar verdwijnt.

Blik vanuit de wetenschap

Experts van het RIVM zetten elk jaar op een rij wat de belangrijkste gevaren zijn op het gebied van milieu en gezondheid. Zij doet dit in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. I&M wil de samenleving daarmee informeren over risico’s en wat de overheid daaraan doet. De opsomming van gevaren op de diverse beleidsterreinen (bodem, geluid, lucht, drinkwater etc.) is vaak een herhaling van voorgaande lijsten. In het briefrapport over 2013 gaat het RIVM iets dieper in op enkele risico’s die vanuit de wetenschap naar voren komen en die nieuw zijn, toenemen, of voor onrust zorgen.

Chemicaliën bij warmte-koudeopslag

Bij het beleidsterrein bodem vragen de experts aandacht voor verontreiniging door chemicaliën die worden gebruikt bij warmte-koudeopslag. Boren naar schaliegas wordt eveneens genoemd, maar de winning daarvan is stilgelegd in afwachting van nader onderzoek en een kabinetsstandpunt over schaliegas. Ook verontreiniging door meststoffen is een punt van zorg. Nu komend jaar het melkquotum wordt afgeschaft, zien melkveehouders kansen om uit te breiden. Meer koeien betekent meer mest en dus meer stikstof en antibiotica in de bodem, aldus het RIVM.

Structuurvisie voor de Ondergrond

Megastallen hebben op dit moment de aandacht, maar die gaat meer uit naar de grote risico’s rond de hygiëne en ziekteverwekkers dan naar de effecten van de chemische stoffen in de bodem, constateert het RIVM. “Bij RIVM wordt veel onderzoek verricht naar de effecten van hormoonverstorende stoffen op andere organismen dan de mens. Er zijn nu (grote) problemen bij bepaalde vissen in de Rijn. Mogelijk kunnen de effecten die nu zichtbaar zijn bij de kleinere organismen ook bij de mens in de toekomst tot problemen leiden”, aldus de experts. De genoemde risico’s zijn ook door het ministerie gesignaleerd. Een deel van de ontwikkelingen wordt geagendeerd in de Structuurvisie voor de Ondergrond waar I&M op dit moment aan werkt, constateert het RIVM.

Laagfrequent geluid

Nieuw in het rapport is ook de aandacht voor laagfrequent geluid (“bromtonen”), het groeiend gebruik van gecombineerde draadloze communicatiemiddelen en de gezondheidsrisico’s van binnenshuis hout stoken. Als verbeterpunt noemt het instituut het meten van de aanwezigheid van medicijnen in de bodem en in het water. Dat gebeurt op dit moment niet, terwijl daar vanuit de politiek wel om wordt gevraagd, vanwege de veroudering van de bevolking en groeiend medicijngebruik.