Overheden gaan ‘oefenen met de toekomst’

Met uitdagingen als de energietransitie, digitalisering en nieuwe bestuurlijke verhoudingen is het voor bestuurders en ambtenaren moeilijk om toekomstbestendige beleidskeuzes te maken. Met een nieuwe Ruimtelijke verkenning probeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) overheden te laten oefenen met de toekomst.

2049

Het PBL ontwikkelde daarvoor scenario’s voor toekomstige ontwikkelingen in verstedelijking, infrastructuur en mobiliteit, zodat bestuurders, bedrijven en beleidsmakers meer inzicht krijgen in hoe die toekomst in 2049, over dertig jaar, eruit zou kunnen zien. En dat kan helpen bij het maken van keuzes: bouwen we meer parkeerplekken of hebben we straks geen auto meer? Leggen we nieuwe infrastructuur aan of werken we straks allemaal thuis?

Rol

Het gaat in totaal om vier scenario’s, waarin een aantal maatschappelijke ontwikkelingen een meer of minder belangrijke rol hebben gekregen. Het gaat altijd om een toekomstbeeld waarin een aantal ontwikkelingen een bepalende rol hebben gespeeld, en anderen niet. Het zijn ook geen utopieën: de samenlevingen die in de scenario’s ontstaan, hebben goede punten, maar kennen ook maatschappelijke problemen en knelpunten. Volgens het PBL zijn de scenario’s geen doel op zich, maar een middel dat kan worden gebruikt in visievorming, strategiebepaling en coalitievorming.

Voor ieder van de vier scenario's, Bubbelstad, Groenrijk, Eigenwijk en Beursplein, bedacht het PBL een heel ontwikkelingsverhaal: welke maatregelen zijn er genomen dat er in 2049 zo'n samenleving ontstond? 

Ingewikkelder

Volgens PBL-directeur Hans Mommaas blijft de aandacht voor dit onderwerp niet beperkt tot het publiceren van een rapport. Het PBL wil dit jaar met dit model het land in om overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven te laten oefenen met toekomstscenario's. 'We denken snel bij een nieuwe digitale ontwikkeling dat de maatschappij een bepaalde kant op zal gaan. We dachten bij de komst van internet dat de wereld één grote buurt zou worden. Dat bleek toch iets anders te liggen. De relatie digitaal en ruimte is ingewikkelder dan gedacht. Wat we wel weten is dat de gedachtevorming over ruimte verandert. Het is belangrijk om ons, los van de technologie, de vraag te stellen: 'Wat willen we nou eigenlijk?'