Opknappen bedrijventerrein kan sneller en goedkoper

Het ingewikkelde proces rond het opknappen van oude bedrijventerreinen kan sneller en goedkoper. Planoloog Kjell-Erik Bugge promoveert op een model dat gemeenten helpt om  het proces te doorgronden en obstakels weg te nemen.

Gemeenschapsgeld gaat verloren

Volgens Bugge gaat veel gemeenschapsgeld verloren door trage herstructurering van bedrijventerreinen, terwijl juist in crisistijd het opknappen van oude terreinen belangrijk is voor de werkgelegenheid. Bugge, hoofddocent op Saxion Hogeschool, promoveert deze maand aan de universiteit Nijmegen op onderzoek hiernaar.

 

Obstakels

Gemeenten lopen vaak tegen obstakels aan als zij een verlopen kantorenpark of industrieterrein een impuls willen geven, constateert Bugge uit rapporten vol praktijkervaringen. Veel partijen, complexe procedures, geen geld, geen motivatie, tegenwerking van omwonenden. Een wetenschappelijke ordening van die knelpunten en hoe die zijn aan te pakken, ontbrak echter nog, aldus Bugge.

 

Beslismodel voor gemeenten

Hij ontwikkelde een model waarmee gemeenten beslissingen kunnen nemen op basis van de beschikbaarheid van voldoende informatie, middelen en motivatie. Hij geeft het voorbeeld van een terrein waar zowel gemeente als bedrijven eigenaar zijn van een gebied dat moet worden opgeknapt. ‘Als het onduidelijk is wie wat gaat betalen en waarom, zullen bedrijven proberen vooral de gemeente te laten betalen, terwijl de gemeente blijft hopen dat bedrijven toch over de streep komen.’

 

Bereid te investeren

De processen duren vaak ook lang omdat ondernemers eigenlijk niet willen, zegt Bugge. ‘Gemeenten houden een proces lang op gang in de hoop dat er alsnog bereidheid komt om te investeren.’ In het ontwikkelde model gebeurt dat niet. ‘Dat stelt al meteen de vraag: Weten we of betrokken partijen bereid zijn te investeren, zowel in het proces als in concrete maatregelen?’

 

Juiste betrokkenen op juiste moment

Als het antwoord luidt dat niemand iets wil, heeft Bugges model ook maar één oplossing: wachten op betere tijden. Maar vaak is het niet zo dramatisch. Gemeenten moeten als regisseur alleen de juiste betrokkenen op het juiste moment bij elkaar zien te krijgen. Bugge spreekt over ‘voorkeursdeelnemers’ die middelen danwel invloed hebben om het proces van de grond te krijgen. ‘Het gaat om de juiste mix en om gouden kansen: de momenten waarop je tegelijkertijd een goed idee, de middelen en de motivatie bij elkaar hebt.’

 

Belangenconflicten

Volgens Bugge kun je het beste zo snel mogelijk belangenconflicten inzichtelijk maken en op basis daarvan bewust kiezen met wie je verder wilt en kunt. ‘Nu komen belangenconflicten vaak te laat naar boven. Je hebt bijvoorbeeld niet altijd alle ondernemers nodig voor alle ontwikkelingen. En soms is het beter om een second-best oplossing te kiezen waar wel voldoende draagvlak voor is, dan ‘stil blijven staan’.

 

Inzicht in knelpunten

Met het model kunnen gemeenten hun kansen herkennen en versterken, want elk obstakel leidt tot nieuwe stappen om het probleem op te lossen. ‘Het model geeft inzicht in knelpunten, maar is ook te gebruiken om vooruit te kijken naar wat nog nodig is om verder te komen in het proces. Soms kunnen partijen gewoon niet met elkaar door een deur. Dan moet je dat uitzoeken en de samenstelling van de groep veranderen.’

 

Testcase Enschede

In Enschede wordt het model op dit moment getest. De testcase lijkt te verlopen zoals Bugge had bedacht. ‘Met drie gesprekken tussen de gemeente en ondernemers hadden we snel de knelpunten boven water. Het gesprek over voorkeursdeelnemers was voor de gemeente een eyeopener als het gaat om haar eigen rol.’ Bugge verwacht Enschede binnenkort een reeks verbetermaatregelen te presenteren.