Ook plasticsoep aan de Amsterdamse grachten

De hoeveelheid fijne plastic deeltjes in het water van de Amsterdamse grachten, Amstel, Noordzeekanaal en IJsselmeer is van ongeveer dezelfde omvang en vaak zelfs vele male hoger dan zout water op zee. De deeltjes zakken vaak uit en komen terecht op de bodem van de grachten.

Hotspot van vervuiling
Dat blijkt uit nog niet gepubliceerd onderzoek van het Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM) van de Vrije Universiteit en kennisinstituut Deltares. Onderzoeker professor Dick Vethaak meldde de onderzoeksresultaten op het Amsterdam Water Science congres in het Tropeninstituut. Het is voor het eerst dat de plastic deeltjes in de stedelijke omgeving in kaart zijn gebracht. ‘De stad en de stedelijke delta is een hotspot van vervuiling van microplastic’, zegt Vethaak. ‘We treffen hoge concentraties plastic deeltjes aan in water van de Amsterdamse grachten, de havens en de Amstel. De deeltjes, niet groter dan enkele tienden van een millimeter zitten in zoetwatermosselen, vaak tot tienduizend deeltjes per kilogram mosselen.’

Bandenslijpsel

Ook in acht andere soorten zoals slakken, sponzen en pissebedden worden de deeltjes aangetroffen. Deze ultrafijne deeltjes zijn onder meer afkomstig van bandenslijpsel dat door remmend en optrekkend verkeer in de stad uiteindelijk in het water waait. Ook afbrokkelende synthetische scheepsverf zou de aanwezigheid van microplastic in het Amsterdamse havengebied verklaren. Textieldeeltjes vormen een derde belangrijke bron. Per doorsnee wasbeurt laten volgens eigen onderzoek van Vethaak een slordige 100 duizend synthetische vezeltjes los.

Afschrikwekkend
Waterzuiveringsinstallaties houden ongeveer zeventig procent tegen, maar de rest stroomt met het effluent weg. In Amsterdam komt dit effluent onder meer in het grachtenwater terecht. Plasticsoep heeft in Nederland in zeven tijd jaar een enorme bekendheid gekregen. De foto’s van de zeevogels met een keur aan plastic voorwerpen in hun maag tot aanstekers aan toe zijn afschrikwekkend, net als de zeeschildpad met een sixpack-ring om zijn nek.

Groeistoornissen

Over de effecten van al dat plastic op zee bestaat nog altijd onduidelijkheid. Vast staat dat de stoffen van algen naar kleine visjes, grote vissen en vogels terechtkomen. Bij hogere concentraties plastic worden in het laboratorium groeistoornissen, stress en voortplantingsproblemen gerapporteerd. Zo ver is het in de praktijk nog niet. Vethaak: ‘Aan de microplastics in het stedelijk water kleven ook nieuwe hygiënische gevaren, maar die onderzoeken we nog.’