Omgevingswet gebaat bij nieuwe digitale aanpak

Ambtenaren, burgers en bedrijven kunnen straks beter hun weg vinden in de brij aan informatie over de leefomgeving. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M) werkt aan een nieuw digitaal stelsel: de Laan van de Leefomgeving. Dat moet ervoor zorgen dat de Omgevingswet goed kan worden uitgevoerd. I&M presenteerde het stelsel donderdag tijdens de informatiebijeenkomst over de Omgevingswet in Utrecht.

Schakel tussen gebruiker en informatie

Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling om één groot systeem te ontwikkelen waarin alle informatie is gebundeld. Het gaat om één infrastructuur waarover alle benodigde informatie bij de juiste gebruikers komt, zegt Inge Kure die bij Eenvoudig Beter verantwoordelijk is voor wetgeving en digitalisering. De Laan voor de Leefomgeving is de schakel tussen de gebruiker en de informatie die ligt opgeslagen bij alle overheidsdiensten en in databases, zoals de basisregistraties, het natuurloket en de registers van de milieudiensten.

Informatiehuis beheert gegevens

Om dat goed te kunnen stroomlijnen wordt per onderwerp (bijvoorbeeld lucht, bodem, geluid en bouwen) een zogenoemd informatiehuis aangewezen. Kure: ‘Dat huis is verantwoordelijk voor het verzamelen en beheren van de gegevens. Ze kijken daarbij naar wat in de toetsingskader wordt gevraagd, dus welke informatie de aanvrager, het bevoegd gezag en de belanghebbende nodig hebben.’

Eenvoudiger voor burger en ambtenaar

De informatiehuizen zorgen ervoor dat gegevens eenduidig, betrouwbaar en actueel zijn. Daarmee wordt het verzamelen van informatie die nodig is voor een vergunningaanvraag een stuk eenvoudiger, zowel voor de initiatiefnemer als voor de ambtenaar achter het loket, stelt Kure. ‘Nu zijn gegevens voor hen soms moeilijk te vinden, of achterhaald, waardoor nieuw onderzoek nodig is. Of informatie houdt geen stand voor de rechter.’

Spanningsveld tussen juridisch juist en begrijpelijk

Het is de bedoeling dat de informatie ook begrijpelijker wordt. Veel informatie over de leefomgeving is moeilijk geformuleerd. I&M werkt aan meer gebruiksvriendelijkheid en wijst daarbij op het spanningsveld tussen juridisch juiste, maar voor burgers begrijpelijke informatie. Het ministerie roept daarvoor ook de hulp in van ambtenaren die in de praktijk moeten werken met de regels.

Open data

Ook het bedrijfsleven kan daar een bijdrage aan leveren. De data in de informatiehuizen wordt vrij toegankelijk, zodat de markt toepassingen kan ontwikkelen om de informatie nog beter en begrijpelijker te ontsluiten voor gebruikers. Kure noemt het voorbeeld van Blitts, een online systeem voor vergunningaanvragen, dat is ontwikkeld door een partij die het Omgevingsloket Online van de rijksoverheid te ingewikkeld vond. ‘Een stuk of tien gemeenten werken daar nu mee, waaronder Den Haag. Zij accepteren aanvragen die binnenkomen via Blitts, wat heel handig is voor hun inwoners en bedrijven.’  

Digitaal stelsel kost 100 miljoen euro

Het ministerie staat pas aan het begin van het opzetten van het digitale stelsel, dat circa 100 miljoen euro gaat kosten. Tussen 2018 en 2024 treedt het stapsgewijs in werking. De beslissing of de Laan van de Leefomgeving er daadwerkelijk komt en in welk tempo, wordt eind dit jaar genomen door rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. Daarna volgt besluitvorming, in het kabinet en de Tweede Kamer, ook over wie dat gaat betalen. Alternatief is dat bestaande informatievoorzieningen worden verbeterd en aangepast. De implementatie van de Omgevingswet zelf kost nog eens 80 tot 120 miljoen euro.