Noorden verhardt strijd tegen rijk om windparken

Besluitvorming ondemocratisch 

Democratie is ver te zoeken bij het aanwijzen van gebieden voor windenergie in de Veenkoloniën, meent de groep bewoners uit Drenthe, gesteund door raadsleden. Ze stellen dat de besluitvorming rond de Structuurvisie Windenergie op land ondemocratisch is verlopen, in strijd is met de Code Interbestuurlijke Verhoudingen en indruist tegen het beginsel van transparantie die tussen overheden betracht dient te worden.

Gemeenten overruled

Kernpunt in hun kritiek is de rijkscoördinatieregeling (rcr). Minister Kamp heeft die van toepassing gemaakt in de structuurvisie, waarmee hij gemeenten kan overrulen bij het aanwijzen van gebieden voor grote windparken van meer dan honderd megawatt (mw). Dat gebeurt op dit moment op diverse plaatsen in Nederland, onder andere bij het Groningse Veendam en in de Veenkoloniën.

Landelijk steun

‘Kamp gebruikt de rcr om gemeenteraden en burgers buitenspel te zetten. Nu deze werkwijze voor het eerst rondom windmolens wordt toegepast, wordt duidelijk hoe dit instrument een pijnpunt vormt in de democratie’, zegt Nico Broekema namens de bewoners. Hij woont in Drenthe, is voorzitter van het democratisch kennisnetwerk Lokaal 13 en werkzaam als raadsgriffier in de gemeente Westland. De bewonersgroep heeft veel kennis van zaken over de materie en een groot netwerk, waardoor hun felle betoog tegen het rijksbeleid snel steun krijgt van raadsleden door het hele land, meldt Broekema. Ze worden bijgestaan door hoogleraar bestuursrecht Herman Bröring van de Rijksuniversiteit Groningen.

Veendam ondersteunt bewoners met geld

Het instrument, dat ook door provincies kan worden toegepast, sluit voor gemeenten een bezwaar- en beroepsprocedure via bestuursrechtelijke weg uit. Daarmee staat de democratie buitenspel, stelt Broekema. Om die reden heeft de gemeenteraad van Veendam deze week besloten 50.000 euro te reserveren om bewoners financieel te ondersteunen bij hun juridische strijd tegen een groot windpark langs de N33. Zij kunnen nog wel protest aantekenen.

Onbehoorlijk bestuur 

In een brief aan de Nationale Ombudsman zetten Broekema en andere bewoners hun bezwaren tegen de Structuurvisie Windenergie op land op een rij. Ze vinden dat de noodzaak van wind op land niet is aangetoond en dat de onderbouwing onzorgvuldig is en gebaseerd op verouderde technologische informatie. Volgens hen worden energietechnologieën alleen vergeleken op kosten, niet op ruimtebeslag en ruimtelijke inpassingsmogelijkheden. Ook menen zij dat advies van commissie m.e.r. niet is opgevolgd en dat zienswijzen zijn weerlegd op basis van ondeugdelijke argumentatie. Ze menen dat bij het proces van de structuurvisie sprake is van onbehoorlijk bestuurlijk handelen en vragen de Ombudsman om daarnaar een onderzoek in te stellen.

Kort geding

Ondertussen voeren de gemeenten Aa en Hunze en Borger-Odoorn ook een strijd tegen windmolens. De Drentse gemeenten spannen een civiele procedure aan tegen de Staat der Nederlanden vanwege de opgelegde komst van windparken in de Veenkoloniën. Volgens hen was minister Kamp niet bevoegd om dat besluit te nemen, zo stelden de gemeenteraden onlangs vast. Volgens de gemeenten gaat het in hun regio om meerdere kleine windparken, die afzonderlijk worden geëxploiteerd. ‘Door een truc van de initiatiefnemers zijn die parken bij elkaar opgeteld om tot boven de honderd mw te komen en daarmee onder de rijkscoördinatieregeling te vallen’, licht beleidsadviseur Peter van der Veen uit Aa een Hunze toe. Omdat voor de gemeenten de weg is afgesneden om dit bestuursrechtelijk te aan te vechten, spannen ze een kort geding aan.

Draagvlak verknald

De verontwaardiging in de Drentse gemeenten is groot en vanuit de gemeentehuizen klinkt ferme taal. Zowel gemeenteraad als bewoners worden monddood gemaakt en de minister trekt zich niks aan van de grote weerstand in de lokale en provinciale politiek. Economische Zaken  heeft door deze werkwijze het politiek een maatschappelijk draagvlak voor windenergie compleet verknald, aldus de kritiek volgens Van der Veen.