‘Nijmegen eerstverantwoordelijke in Hilckmann-zaak’

De provincie Gelderland gaf vorig jaar 4,5 miljoen euro subsidie aan de gemeente Nijmegen voor verplaatsing van slachterij Hilckmann naar Noord-Brabant. De slachterij ontving in totaal 21 miljoen van de gemeente Nijmegen, maar ging eind vorige maand failliet.

Provincie wist van financiële druk

De provincie Gelderland wist dat Hilckmann onder financiële druk stond, maar had geen aanleiding te denken dat het bedrijf zijn activiteiten zou staken, blijkt uit antwoorden op vragen van VVD-Statenlid Frederik Peters. De provincie verleende op 1 september 2015 onder voorwaarden 4,5 miljoen euro subsidie als voorschot aan de gemeente Nijmegen in het kader van het programma Stad & Regio. Volgens het college ligt de verantwoordelijkheid voor screening en monitoring van derde partijen bij de overheidspartner: de gemeente Nijmegen. Peeters: ‘Die moet eerst maar eens aantonen dat zij als eerstverantwoordelijke zorgvuldig heeft gehandeld.’

Uitkopen

Nijmegen verstrekte eind juli 2015 in een keer 21 miljoen euro aan Hilckmann voor uitkoop en verplaatsing van de slachterij naar Haps, Noord-Brabant. Daar zou een nieuwe slachterij komen met werkgelegenheid voor 250 Nijmeegse werknemers. Het bedrijf had de gemeente verteld dat ING en BOM Capital hier 34 miljoen in zouden investeren. Daarbij zou de gemeente de grond onder de slachterij verwerven om daar woningen te bouwen. Die grond was al van de gemeente, maar van de Raad van State moest de gemeente het bedrijf uitkopen of de grond opnieuw bestemming “slachterij” geven. Het nieuwe college besloot tot uitkopen en legde dit besloten voor aan de raad. Die had grote twijfels over steun aan het noodlijdende bedrijf. Mede omdat het college zei dat ING en BOM Capital besloten hadden 34 miljoen te investeren, ging de raad akkoord.

Verkeerd voorgelicht

Uit een reconstructie in de Volkskrant blijkt dat het college wat betreft de financiële situatie van Hilckmann volledig vertrouwde op het oordeel van ING en BOM Capital. Die vertellen dat er nog helemaal geen besluit was genomen en sprake was van een aanbod onder voorwaarden. Het lijkt erop dat de gemeente om de tuin is geleid en de raad verkeerd heeft voorgelicht. Het college heeft beslag laten leggen op de bezittingen van Hilckmann en spant een kort geding aan. Hoogstens 6 miljoen zou zijn terug te halen.

Nijmegen verantwoordelijk

Peters noemt het opvallend dat het Nijmeegse college in lokale media zegt dat als het al naïef is geweest andere overheden net zo naïef zijn geweest. ‘Nee, Nijmegen is hier verantwoordelijk. Zij moesten zich vergewissen van de financiële situatie van Hilckmann en de uitvoerbaarheid van het project.’ Dat de provincie wist van de financiële druk op het bedrijf en of daar ook niet alarmbellen moesten gaan rinkelen, wijst hij van de hand. ‘Het ligt in het algemeen ingewikkeld in de varkensbranche. De specifieke inschatting lag primair bij de gemeente.’

Terugvordering

Peters wacht nu op wat uit gesprekken tussen de gemeente en het bedrijf en uit het kort geding komt. De provincie kan de miljoenensubsidie terugvorderen op de gemeente als de bepalingen niet zijn gerealiseerd en daarmee de doelen niet zijn gehaald. Peters: ‘Als ze niets te verwijten valt, kun je schappelijk zijn. Maar als blijkt dat de gemeente niet zelf heeft gescreend, ontstaat een nieuwe situatie. Waarom is dat niet gemeld aan de provincie? En als ze die kennis zelf niet in huis hebben, waarom hebben ze dan niet de hulp ingeroepen van de provincie?’