Gunnen op kwaliteit eindigt toch in prijzenslag

Overheden proberen steeds meer aanbestedingen te gunnen op een combinatie van prijs en kwaliteitskenmerken. Dat blijkt uit cijfers van het Aanbestedingsinstituut Bouw & Infra. Toch eindigen die procedures vaak alsnog in een prijzenslag.

18 procent EMVI

Volgens de cijfers van het Aanbestedingsinstituut was er vorig jaar een kleine toename in de keren dat in de aankondiging is vermeld dat het gunningcriterium EMVI wordt gebruikt. Bij de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI) wordt niet alleen naar kosten gekeken, maar ook naar de kwaliteit van ingediende plannen. Volgens de cijfers zou dat bij 18 procent van de aanbestedingen het geval zijn.

Toch laagste prijs

Deze voorzichtige stijging strookt niet met de beleving van inschrijvers, zegt Joost Fijneman, manager van Stichting Aanbestedingsinstituut Bouw & Infra. ‘Wij meten alleen de openbare aankondiging van een aanbesteding, waarop partijen kunnen inschrijven. De geselecteerde partijen ontvangen vervolgens een bestek, waarin de precieze gunningcriteria staan. Dan blijkt vaak dat het toch uitdraait op de laagste prijs.’

Vage eisen

Wat ook gebeurt, is dat wel daadwerkelijk naar kwaliteitscriteria wordt gekeken, maar dat het ‘vage’ eisen zijn, of met een beperkte impact, zegt Fijneman. ‘Bijvoorbeeld een risicoplan, over hoe de inschrijver omgaat met risico’s tijdens het project. Als iedereen daar een mooi plan voor maakt en een zeven scoort, dan gaat het uiteindelijk alsnog om de prijs.’

Weerstand bij ambtenaren

Willen overheden eigenlijk wel aanbesteden via de economisch meest voordelige inschrijving? Dat wisselt, volgens Fijneman. ‘Bestuurders zien de meerwaarde er wel van in. Maar bij ambtenaren zit wel weerstand. Bij een EMVI-aanbesteding is het lastiger de juiste afweging te maken van alle criteria. Als je alleen naar de prijs hoeft te kijken, weet je zeker dat je de goede keuze maakt.’

Opleiden

Volgens Fijneman zou het helpen als ambtenaren worden opgeleid, ervaringen uitwisselen of elkaar helpen om EMVI-aanbestedingen goed vorm te geven.

Gunnen op waarde

Het Aanbestedingsinstituut pleit er verder voor om bij een EMVI-aanbesteding te gunnen op waarde. Daarbij bekijkt de aanbestedende partij eerst de inschrijvingen op kwaliteit, zonder te weten wat een plan kost. De meerwaarde van de kwaliteitsscores wordt uitgedrukt in euro’s, die de beste inschrijvers als korting aan hun prijskaartje kunnen hangen. ‘Dat is de meest transparante werkwijze, waarbij kwaliteit en prijs eerlijk worden gewogen. Met zo’n uitslag kunnen de inschrijvers ook leven.’