Mogelijk toch watertoets in Omgevingswet

Minister Schultz van Haegen (VVD, Infrastructuur en Milieu) is niet van plan om in de Omgevingswet gehoor te geven aan de roep om gezondheidsnormen in de wet, of toetsen voor veiligheid, natuur of kwaliteit van de omgeving. Alleen de watertoets maakt nog een kans, zegt Schultz in een interview met Binnenlands Bestuur van deze week.

Belangenafweging aan de voorkant

Uitgangspunt van de nieuwe wet is niet méér in regels vast te leggen, maar minder en daar houdt ze aan vast. ‘We moeten erop vertrouwen dat het lokale bestuur verstandige afwegingen maakt', zegt de minister. Vóór de zomer ligt de Omgevingswet in de Tweede Kamer. Niet iedereen zal zijn zin krijgen, kondigt de minister aan. ‘Belangengroepen willen het liefst alles in de wet opgenomen hebben, terwijl we juist proberen een wet te maken die gemeenten ertoe dwingt om aan de voorkant al die belangen in beeld te brengen en af te wegen: water, weg, ruimtelijke ordening, veiligheid, milieu. Een aparte veiligheidstoets of gezondheidstoets is dan niet meer nodig.’

Mogelijk wel een watertoets
Alleen voor de waterschappen spant het er nog om. Krijgen zij straks de watertoets in de Omgevingswet, waarmee zij ruimtelijke plannen kunnen tegenhouden wanneer die botsen met de waterbelangen? Schultz: ‘We zijn er nog niet uit. Daar heb je te maken met een orgaan – de waterschappen – dat geen deel uitmaakt van het gemeentebestuur. Dat is de enige toets waarover ik twijfel of er reden is om het anders vorm te geven dan de rest.’

Brandweer wil aandacht voor adviesrol

Schultz reageert in het interview op de op- en aanmerkingen die verschillende belanghebbenden de afgelopen maanden leverden op de conceptversie van de Omgevingswet. Zo mist Brandweer Nederland aandacht voor veiligheid en voor haar adviesrol in de Omgevingswet. De minister zegt daarover: ‘Het is dezelfde discussie als bij de andere toetsen, zoals water en gezondheid. We hebben nu allemaal sectorale wetten met daarin normen en toetsen en we kiezen er juist voor om dat niet meer te doen. Om te werken met een integraal kader, de norm vast te leggen in de AMvB’s [Algemene Maatregel van Bestuur/red] en om die toetsen zoveel mogelijk achterwege te laten. Veiligheid staat expliciet benoemd in de doelen van de Omgevingswet. Binnen de wettelijke kaders moet het bevoegd gezag bepalen wat wel en niet aanvaardbaar is. En het bevoegd gezag kan de brandweer – en trouwens ook de GGD – zo veel raadplegen als ze wil.’

Meer afwegingsruimte voor lokaal bestuur 

In de nieuwe wet krijgt het lokale bestuur meer ruimte om alle belangen af te wegen, legt Schultz uit. ‘We zeggen: “Jij bent als bestuurder verantwoordelijk voor de veiligheid”, in plaats van: “Jij moet bij vergunningen altijd de brandweer raadplegen.” Dat vind ik ook goed. Neem die verantwoordelijkheid en gebruik de ruimte om afwegingen te maken, verschuil je niet achter wet- en regelgeving. Ik snap de zorgen wel. Allerlei partijen zien hun rol veranderen en hun zekerheden verdwijnen. Ze willen hun sectorbelangen verdedigen, maar ik denk dat ze ook hun creativiteit zouden kunnen gebruiken om hun rol op een nieuwe manier vorm te geven, bijvoorbeeld in een convenant. De samenwerking moet gestoeld zijn op vertrouwen, niet op wantrouwen.’

Lees het hele interview deze week in Binnenlands Bestuur