‘Maak draaiboek voor communicatie asbest’

Woningcorporaties moeten de koppen bij elkaar steken en van elkaar leren over hoe te communiceren bij asbestproblemen, vindt projectleider vastgoedverbetering Evert Helweg van corporatie Stadgenoot.

Eind mei gaf hij al aan dat woningcorporaties het belang van communicatie met bewoners over asbest in woningen onderschatten. Veel corporaties denken dat het wel goed komt met een brochure en een brief. Evert Helweg coördineert asbestverwijdering in 382 bergingen op zolder van woningen in de Amsterdamse Diamantbuurt. Het project nadert zijn einde. ‘We hebben het vertrouwen van de bewoners gekregen door heel eerlijk en open te communiceren.’

U zei in mei dat asbestsanering technisch niet moeilijk is, maar communicatief en sociaal een zwaar project. Waarom is dat zo?
‘Je hebt te maken met huurders. Zodra het woordje “asbest” valt, is het eerst wat mensen willen weten of hun gezondheid in het gedrang is. Technisch kunnen we het keurig netjes met een container weghalen. Maar ik kreeg de gekste vragen over besmetting, schade en of allerlei kwaaltjes niet door asbest kwamen. Iedere bewoner reageert weer anders. Ik heb de GGD er als onafhankelijke partij bijgehaald. Ik ben nu eenmaal geen dokter. Ook heb ik allerlei asbestdeskundigen ingeschakeld. Gelukkig bleek de schade minimaal. Twee pakjes sigaretten roken is schadelijker.’

Veel corporaties denken dat het wel goed komt met een brochure en een brief?
‘Wij dachten in het begin ook dat we dit wel even zouden saneren. Een saneerder zei ook dat het wel mee zou vallen. Nou, meteen mensen aan de lijn. Je moet daar heel voorzichtig mee omgaan. Goede communicatie is cruciaal. Je moet eerlijk zijn en laten zien wat je doet. Het is heel belangrijk iedereen erbij betrekken. Ik heb twee keer per week spreekuur en krijg veel brieven. Je ziet nu dat ze je gaan vertrouwen. Maar dan heb je ook heel duidelijk gemaakt op welke zolder wel en geen asbest zit of en hoeveel huurdersrestitutie wordt berekend. We laten ook foto’s zien van de containers waarmee we het weghalen.’

Dat zien we nu ook in Utrecht. Hoe kijkt u daar nu naar?
‘Ik ken de ins en outs niet. Ik schrok wel en heb het ook gevolgd. Het was wel een gigantische bom van asbest. Als ik Utrecht mag adviseren: wees open en eerlijk een verwijder de asbest zo snel en netjes mogelijk.’ Hier kregen we direct daarna niet veel extra reacties. Dat viel me mee. Ja, de vergoedingen gaan hier anders. Ik heb dat juridisch helemaal uitgeplozen. Ik weet precies wat ik moet en wat ik mag.

Maar ook intern moet de woningcorporatie zorgvuldig overleggen?
‘Ja, vroegen ging je saneren en klaar. Nu heb je te maken met een diversiteit van huurders. Ik heb op allerlei afdelingen informatie ingewonnen en iedereen weet ook waar we mee bezig zijn, communicatie, gebiedsteams, juristen. Ook enige vakkennis over asbestrapporten is echt van belang en met de saneringsbedrijven moet je goed overleggen. We werken al lang met twee goede bedrijven. Als zij de zaak even niet vertrouwen, gaan we in overleg. Ze zijn duur, maar goed. Ik zei al eens: dit kost ons 2,2 miljoen en we krijgen er niets voor terug. Als je bewoners vertelt hoeveel het kost, schrikken ze ook wel.’

En hoe verliep de relatie met de gemeente?
‘We hebben de gemeente geïnformeerd en hadden een vergunning nodig. Alleen in het begin is de gemeente langs geweest bij de bewoners. Ik vind het jammer dat ze niet vaker komen. Aan de andere kant, als bewoners ze wel zien ontstaat ook meteen weer onrust. Wat is er aan de hand?’

In Utrecht ging de communicatie niet meteen goed. Zal het altijd zo gaan? Enigszins chaotisch? Of kan het ook anders?
‘Als besmetting met asbest wordt ontdekt, dan is het vaak een momentopname. Zolang het is ingepakt kan het geen kwaad, maar bij een besmetting is er paniek. Woningcorporaties moeten zich er meer bewust van worden dat ze in de toekomst steeds meer asbest zullen moeten verwijderen. Steek dus de koppen bij elkaar en leer van elkaar. Besef het als je iets fout doet. Een draaiboek met daarin hoe je in grote lijnen moet communiceren lijkt mij heel goed. In een allochtone wijk gaat dat ook weer anders dan in ’t Gooi. Ik heb in de Diamantbuurt bijvoorbeeld veel Jip en Janneketaal gebruikt. Ik heb ook ontzettend veel geleerd van dit project en wat er allemaal bij komt kijken. Daar kan ik echt een boek over schrijven.’