Leegstand kantoren als kans voor een gebied

Het verbeteren van de energielabels van verouderde kantoren kost veel meer geld dan gedacht, zo stelden renovatiedeskundigen gisteren in het FD. Zij stellen dat voor zeker tien miljoen vierkante meter niet rendabel te renoveren kantoren daardoor leegstand dreigt. Gedeputeerde Bart Krol uit Utrecht, koploperprovincie in het aanpakken van kantorenleegstand, is positiever. Hij ziet veel kansen voor transformatie, niet op pand- maar op gebiedsniveau.

Bedrag van Blok te laag 

Op verzoek van het FD berekenden marktpartijen die werken aan kantorenrenovaties de verwachte kosten voor het energiezuinig maken van alle Nederlandse kantoren. Het kabinet verplicht pandeigenaren om ervoor te zorgen dat hun pand vanaf 2023 minimaal energielabel C heeft. De kosten daarvan, 860 miljoen euro, verdienen de eigenaren terug door lagere energielasten, aldus toenmalig minister Stef Blok (Wonen) afgelopen najaar. Volgens de marktpartijen is dat bedrag veel te laag. Zij gaan uit van ministens twee miljard euro. Voor verouderde kantoren op slechts locaties is een renovatie niet rendabel, stellen zij, met leegstand en verloedering als gevolg.

Utrecht zet in op gebiedstransformatie

Provincie Utrecht werkt al enkele jaren actief aan het bestrijden van kantorenleegstand. Onder andere door nieuwe kantorenmeters uit bestemmingsplannen te schrappen, maar ook door samen met gemeenten te werken aan gebiedstransformaties. Gedeputeerde Krol zegt desgevraagd zich niet veel zorgen te maken over het leegstandseffect van de energielabelverplichting van het kabinet. De maatregel voor verduurzaming is begrijpelijk en biedt kansen, maar dan moet bij sommige partijen de knop wel om. ‘Als je er samen de schouders onder zet, kun je ook van verouderde panden op lastige locaties weer wat moois maken. Géén kantoren, nee, die hebben we op de meeste plekken niet meer nodig. Maar er is in grote delen van Nederland nog een enorme woonopgave. Met transformatie kun je een pand een nieuw leven geven.’

Kansrijk

Zeker bij panden op slechte locaties is dan een aanpak op “pandniveau” niet voldoende. ‘Als je op een incourante, verloederde plek woningen wilt bouwen, moet je het hele gebied aanpakken.’ Zijn provincie werkt met gemeente Nieuwegein bijvoorbeeld aan de gebiedstransformatie van een kantoorlocatie in een gemengd stedelijk gebied, Rhijnhuizen. ‘Als je tegelijk ook het groen, de fietspaden en cultuurhistorie aanpakt, wordt transformatie van een pand kansrijker en geef je gelijk de energieprestatie een impuls. Het maakt dan weinig uit of je vanuit label G start of vanuit F. Ik ken hele mooie voorbeelden van gebouwen die gelijk in een toplabel komen.’

Onmogelijke plekken

Er zijn natuurlijk kantoorpanden op onmogelijk plekken, of in regio’s waar weinig woningbehoefte meer is. Transformeren is dan een lastige opgave, erkent Krol. Dan volgt de “ultieme consequentie”, zegt Krol, en dat is dan maar zo. ‘Als je echt niets meer kunt met een gebouw, is slopen de enige zinnige oplossing en kun je een hele nieuwe invulling geven aan een stuk grond. Dat een ook een geweldige kans zijn voor een opgegeven gebied.’