'Klimaatadaptatie: kloof tussen ambities en uitvoering'

Gemeenten worstelen met klimaatadaptatie. Ambities lopen vaak niet in de pas met noodzakelijke aanpassingen in de organisatie en in werkprocessen. Ook ontbreekt in veel gemeenten geld om klimaatbestendige investeringen in de openbare ruimte te doen.

Verankerd in organisatie

Dat blijkt uit een enquête van AT Osborne onder 48 Nederlandse gemeenten, naar de mate waarin klimaatadaptatie is verankerd in de organisatie. Met klimaatadaptatie zorgen gemeenten ervoor dat zij zijn voorbereid op veranderingen in het klimaat, die zorgen voor heftiger regenval, zwaardere stormen en meer hitte.

Enthousiaste ambtenaren

De wil om daarmee aan de slag te gaan, is er wel, constateert AT Osborne, maar die is vooral afhankelijk van enthousiaste ambtenaren, raadsleden of bestuurders met een passie voor het onderwerp. Daarmee komt klimaatadaptatie weliswaar op de agenda, maar is er nog geen visie, laat staan verankering in het beleid, de organisatie en de begroting. Ook is er niet altijd eenduidigheid over de begrippen. Wat is bijvoorbeeld het verschil tussen klimaatadaptatie of duurzaamheid, en mitigatie of adaptatie? Kritische nuances, volgens de onderzoekers.

Niet goed vastgelegd in procedures

Klimaatadaptatie is vaak niet goed vastgelegd in procedures, impliciet versnipperd over meerdere afdelingen en vormt zelden een afwegingscriterium bij het beoordelen van ruimtelijke plannen, stelt projectleider Tom Meijerink. 'Gemeenten vinden het onderwerp wel belangrijk, maar weten niet goed hoe ze het moeten organiseren. Hoe zorg je ervoor dat bij het aanleggen van een waterafvoersysteem bij het ontwerp al nadenkt over de klimaatscenario’s van de toekomst? Dat heeft ook te maken met het budget en de scope van de projectgroep. Nu wat extra's investeren, betekent op termijn besparen, maar dat vraagt lef.'

Geen urgentie

AT Osborne constateert dat de urgentie van adaptatie door veel bestuurders en managers nog niet wordt erkend. Meijerink: 'Wetenschappers, ingenieurs en beleidsmakers zijn al veel verder, maar door deze afwachtende houding worden innovatieve ideeën van ambtenaren nauwelijks ondersteund.'

Geld ontbreekt

Een ander probleem is het ontbreken van geld. In gemeenten  worden zelden middelen beschikbaar gesteld voor de organisatorische inpassing van klimaatadaptatie. Als dat wel gebeurt, is het geld begroot voor het ontwikkelen van kennis in plaats van voor de uitvoeringsinitiatieven, blijkt uit het onderzoek. Er wordt daardoor veel gepraat over risico’s en ambities, maar de stap naar concrete actie wordt niet gemaakt.

Goede voorbeelden

Meijerink ziet ook positieve voorbeelden, zoals Zwolle, waar het verbeteren van een ov-verbinding hand in hand ging met een dijkverhoging. ‘Ook Rotterdam is goed bezig met het Rotterdam climate initiative. Sommige gemeenten pakken het heel serieus aan.’