Heibel om BZV op platteland

Er dreigt oorlog op het platteland. De eerste inleidende beschietingen waren in Brabant. In Gelderland en Groningen begint het te rommelen. In alle gevallen staan boeren en provincie lijnrecht tegenover elkaar.

Duurzaamheidseisen
Het draait allemaal om scherpere maatregelen die enkele provincies in verordeningen willen vastleggen om de intensieve veehouderij richting duurzaam te dirigeren. Noord-Brabant voert de provinciale troepen aan. Juist de provincie waar boeren en het CDA de lakens uitdeelden, wil de meest strenge duurzaamheidseisen opleggen aan de veehouderijsector.

BZV
Volgens de provincie gaat door schaalvergroting de ontwikkeling van veehouderijbedrijven steeds meer ten koste van natuur en milieu. Als het aan Brabant ligt, kan een boer zijn bedrijf ruimtelijk alleen verder ontwikkelen als die kan aantonen met specifieke maatregelen een bijdrage te leveren aan een verdere verduurzaming. Dat alles is vorig jaar vastgelegd in de Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij (BZV), een uitwerking van de regels van de Verordening ruimte 2014. De verwachting is dat andere provincies het Brabantse voorbeeld zullen volgen, met Gelderland en Groningen voorop.

Ruimtelijke relevantie
Politiek en maatschappelijk is er draagvlak voor het model van de provincie, maar juridisch ligt het volgens Paul Bodden, advocaat ruimtelijke ordening bij Hekkelman, erg lastig. Behalve dat de maatstaven in provinciale eisenpakket niet bepaald SMART zijn opgesteld, is er volgens hem sprake van rechtsonzekerheid. ‘Stel dat de veehouder voldoende punten scoort, een stal bouwt, die in gebruik neemt, maar vervolgens wijzigt de BZV in de zin van dat er aanvullende eisen komen. Je weet als veehouder niet waar je aan toe bent.’
Misschien nog wel het meest stuitend vindt hij dat bij veel van de provinciale maatlatten de ruimtelijke relevantie ontbreekt.

Negatief oordeel
De Raad van State zette onlangs een streep door een soortgelijk beleidsinstrument van Reusel-De Mierden, omdat de duurzaamheidseisen niet alleen te gedetailleerd zijn, maar ook in strijd met een goede ruimtelijke ordening. De regels hebben volgens de Raad van State namelijk ook betrekking op niet ruimtelijk relevante aspecten als ammoniakemissie, diergezondheid- en welzijn, energie en fijnstof. ‘Gezien de grote gelijkenis tussen de Maatlat van Reusel-De Mierden en de BZV van Brabant kan het bijna niet anders dan dat de afdeling straks ook negatief zal oordelen over de Brabantse variant’, zegt hij.

Noodverband via Crisis- en Herstelwet
Er ligt een plan de BZV in te bouwen in de Crisis- en Herstelwet. Door er een speciale voorziening in op te nemen die erop neerkomt dat de provincie in de verordening ruimte – en de Brabantse gemeenten in de bestemmingsplannen – regels kunnen opnemen die een duurzame en zorgvuldige veehouderij bevorderen. Verantwoordelijk staatssecretaris Dijksma (Economische Zaken, PvdA) zegde de provincie Brabant op een verkiezingsbijeenkomst in Reusel-De Mierden onlangs al steun toe. Ze sprak uit dat het kabinet voornemens is de Crisis- en Herstelwet aan te passen, waardoor de provincie juridisch meer armslag krijgt duurzame veehouderij te stimuleren.

Noodverbandje
In de ogen van Bodden is dit ‘noodverbandje’ wederom een construct, dat juridisch niet door de beugel kan. ‘De Crisis- en Herstelwet is daar niet voor bedoeld. Daarin is bepaald dat afwijken van de Wet ruimtelijke ordening alleen is toegestaan als sprake is van een bijdrage aan de duurzaamheid en het bestrijden van de economische crisis. Aan die laatste eis wordt  niet voldaan. Dit model lost de economische crisis niet op’, zegt hij.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 6 van deze week. (inlog)