Haarlemse cursus: luisteren naar de stad

Burgerparticipatie is niet meer weg te denken uit gemeentelijke plannen. Althans, in theorie. Maar wat gebeurt er in de praktijk? Komende tijd onderzoekt Binnenlands Bestuur hoe ambtenaren en bestuurders de burger betrekken. Haarlem ontwikkelde er een cursus voor.

De Haarlemse gemeenteraad gaf het college de afgelopen jaren ruimte en geld om met wijkinitiatieven duurzaamheid te stimuleren. Daar zijn tien initiatieven uit voortgekomen, vooral rond energie opwekken en besparen. Uiteindelijk resulteerden die in drie wijkcoöperaties en twee buurtbedrijven, zegt Margreet van der Woude, beleidsmedewerker die in Haarlem meeschreef aan de methode De Energieke Stad. 

Haarlem huurde een externe trainer in om met frisse blik in kaart te brengen wat al dan niet succesvol was geweest aan de experimenten. Hij sprak daarvoor met alle betrokkenen van binnen en buiten het stadhuis. Dat leverde een schat aan informatie over welke processen en modellen passen bij welk type bewonersgroep en initiatief.

Ambtenaar heeft steeds andere rol

'De rol die je als ambtenaar hebt, blijkt per groep te verschillen', zegt Van der Woude. Dat wordt beïnvloed door de dominante leefstijl in een wijk; wonen er veel pioniers, calculerende burgers of harmoniezoekers. 'Maar het gaat ook over de vraag of je binnen de groep te maken hebt met motivatiekracht, realisatiekracht of beide. Als je dat in een plaatje ziet, begrijp je ineens waarom je in de ene wijk heel anders bezig bent dan in de andere wijk.'  

De trainer heeft de bevindingen uitgewerkt tot een cursus over de mechanismen van groepsprocessen bij burgerinitiatieven, leiderschapsstijlen en gedragscompetenties. Binnen de gemeente wordt de methode nu op diverse afdelingen toegepast. Haarlem hoopt de regiogemeenten en de provincie Noord-Holland binnenkort een preview te geven van De Energieke Stad. Wie wil, kan de Haarlemse cursus in zijn eigen gemeente volgen: circa 2500 euro voor vijftien personen.

Lees in het magazine van Binnenlands Bestuur deze week meer over de drie hoofdlijnen van De Energieke Stad: systemisch, organisch en gelijkwaardig.