Haarlemmermeer: meer statushouders in krimpregio

Wethouder Tom Horn (Wonen, PvdA) van Haarlemmermeer vindt dat krimpgebieden verhoudingsgewijs meer vluchtelingen met een verblijfsvergunning zouden moeten huisvesten dan gebieden met een krappe woningmarkt. In een ingezonden stuk op de site van Binnenlands Bestuur pleit hij voor een ‘meer rationele verdeling van statushouders’ over het land. Ook wil hij meer ruimte binnen de eigen regio om te schuiven met de taakstelling.

U wilt afstappen van de gelijke verdeling van het aantal te huisvesten statushouders naar inwoneraantal. Hoe verwacht u dat dit plan wordt ontvangen in politiek Den Haag?

‘Ik zeg niet dat wij in krappe woningmarktgebieden helemaal geen statushouders meer hoeven te huisvesten, maar ik pleit ervoor om meer rekening te houden met de verschillende woningmarkten. Krimpgebieden kunnen op dit moment meer opvangen dan gemeenten zoals Haarlemmermeer. Even ter illustratie: er werden hier vorige week drie sociale huurwoningen aangeboden op Woningnet, in een gemeente met 145.000 inwoners. Een paar jaar geleden had ik gezegd: dit moet je niet doen, je wilt geen clustering van vluchtelingen op plekken waar geen werk ik. Maar we staan nu voor zo’n groot maatschappelijk vraagstuk; we moeten iets doen.’

Wat vinden de krimpgebieden van uw idee, heeft u contact gehad met collega’s daar?

‘De reacties zijn natuurlijk verdeeld. Er zijn collega’s die kansen zien. Zeker als je daar gezinnen huisvest, kan het een impuls zijn om voorzieningen die onder druk staan open te houden, zoals scholen en winkels. Maar je moet er goed over praten en het niet zomaar over de schutting gooien. Er is dan meer geld nodig voor bijstandsuitkeringen waar veel vluchtelingen de eerste jaren vaak gebruik van moeten maken. En in de tussentijd moet er goed economisch beleid worden gevoerd om werkgelegenheid te creëren.’

Wat voor werk zouden we volgens u naar de krimpgebieden kunnen brengen? Dat is in het verleden een moeizaam proces gebleken.

‘Op sommige plekken is dat beter gelukt dan op andere plekken, we moeten daar een goed plan voor maken. En daar ligt ook een rol voor provincies en hun vestigingsbeleid, om bedrijfstakken aan te trekken die veel werkgelegenheid meebrengen. Als scholen en winkels weer vollopen, brengt dat ook werk met zich mee. Het hoeft ook geen permanente oplossing te zijn, maar om het grote vraagstuk van nu op te lossen, moet je ook het lef hebben om naar een betere verdeling over de gemeenten te kijken.’

Een ander voorstel van u is om binnen de regio met de taakstellingen te schuiven. Gemeenten hebben de mogelijkheid om dat te doen en ook financieel te verevenen. Wat belet u om dat te doen?

‘Wij krijgen een taakstelling opgelegd van het rijk en de provincie houdt ons eraan dat we die uitvoeren. Terwijl de verdeling soms onlogisch is: voor een stad is het makkelijker om alleenstaanden te huisvesten, in kleinere gemeenten kun je gezinnen beter kwijt. En in de ene gemeente is een asielzoekerscentrum eenvoudiger te realiseren, terwijl een andere gemeente daar geen draagvlak voor heeft, maar wel wat extra huizen voor statushouders kan regelen. De provincie zou daarover moeten meedenken, maar ik ben door de gedeputeerde op het matje geroepen omdat ik de taakstelling niet haal. Mijn voorstel om regionaal anders te verdelen werd niet erg enthousiast ontvangen.’

Even over de cijfers: Haarlemmermeer moet op dit moment nog 247 statushouders huisvesten, in september bracht u er dertien onder dak. Ziet u mogelijkheden om dat komende maanden te versnellen?

‘Het makkelijkst zou zijn om sociale huurwoningen bij te bouwen, maar die mogelijkheid hebben we hier niet. Onze woningcorporatie, Ymere, moet haar schuldenpositie verlagen en heeft geen geld om te investeren. We zijn hard bezig met onorthodoxe maatregelen, zoals tijdelijke woningen neerzetten, een schoolgebouw ombouwen en woningdelen. Maar daarmee lukt het nog steeds niet om onze taakstelling voor dit jaar en de verhoogde taakstelling voor volgend jaar te halen.’

Uw taakstelling voor dit jaar was 120, dus u begon 2015 al met een forse achterstand. Had u niet eerder harder moeten zoeken naar onorthodoxe oplossingen?

‘Dat is een terecht punt. We dachten toen dat we het konden doen in het tempo waarin corporaties sociale huurwoningen kunnen aanbieden voor statushouders. Er waren toen ook wel aanzienlijk meer woningen beschikbaar dan nu. Over transformatie van kantoren praten we al jaren, maar je ziet nu pas dat eigenaren bereid zijn hun vastgoed af te schrijven. Ook woningdelen is iets van de laatste maanden. Er is een andere tijd gekomen, maar ja, achteraf kun je zeggen dat we eerder met dit soort maatregelen hadden kunnen en moeten beginnen.’

Lees deze week in het magazine van Binnenlands Bestuur meer over de knelpunten van gemeenten bij het huisvesten van statushouders.