Groene omgeving helpt tegen hittestress

Als woensdag werkelijk het hitterecord van 39 graden wordt bereikt, staat het onderwerp ongetwijfeld weer even bovenaan de agenda’s: Hittestress. Met groenmaatregelen kunnen gemeenten oververhitting in de stad tegengaan.

Oververhitting

Hittestress is iets individueels, zegt Michiel Brink van Royal HaskoningDHV , die onlangs het handboek 'Tegen de Hitte' schreef. ‘De een kan beter tegen warmte dan de ander, in zuidelijker landen zijn mensen er fysiek beter op ingesteld. Wie slecht tegen hoge temperaturen kan, kan last krijgen van hittestress. Dat loopt uiteen van slecht kunnen slapen tijdens warme nachten tot oververhitting van het lichaam die leidt tot hitteberoerte.’

Zinderende binnenstad

In de stad ben je in dat geval nog slechter af dan op het platteland. Overdag is de luchttemperatuur in de zinderende binnenstad ongeveer even hoog als onder de brandende zon op de akkers, schetst Brink. Maar het kleine zuchtje wind dat je op het platteland nog als verkoelend ervaart, ontbreekt in de stad. Daarnaast is er in de stad naast directe zonnestraling ook sprake van stralingswarmte van gebouwen. ‘De luchttemperatuur is in de stad niet per se hoger, maar de ervaren temperatuur wel. Daar hebben mensen last van. Vooral ’s nachts, wanneer het in de stad minder afkoelt.’

Groene daken en gevelgroen

In het Europees onderzoeksproject ‘Functioneel groen’ is in kaart gebracht wat groen kan opleveren voor het klimaat en de luchtkwaliteit in de stad. Het boek van Brink doet gemeenten daarvoor handreikingen. Groene daken helpen uiteraard, maar ook gevelgroen is een mogelijkheid. ‘Iedereen kent klimop, maar er zijn meer constructies om gevels te vergroenen, bijvoorbeeld als er geen ruimte is om bomen te planten. Het heeft bovendien een isolerende werking voor het gebouw.’

Bomen niet altijd goed voor luchtkwaliteit

Bomen planten werkt ook positief voor het leefklimaat in de stad. Maar voor de luchtkwaliteit is het niet altijd een verbetering, blijkt uit hetzelfde Europese onderzoek. Eerder bleek ook al in Amsterdam dat bomen in drukke verkeersstraten er juist voor zorgen dat uitlaatgassen blijven hangen.

Hele gemeente bekijken

Brink pleit er daarom voor dat gemeenten de maatregelen voor klimaat en luchtkwaliteit in samenhang nemen. ‘Groen heeft veel kwaliteiten. Dakgroen is ook goed voor het opvangen van regenwater, en groene schoolpleinen maken kinderen verdraagzamer. Maar veel bomen kunnen ook een verkoelend briesje tegenhouden. En er kan reden zijn om vanuit cultuurhistorisch oogpunt een open ruimte in de stad open te laten. De bewustwording over al die aspecten dringt langzaam bij gemeenten door. Nu moet de volgende stap gezet worden om de inzet van groen op het niveau van de hele gemeente te bekijken.’