GGD wil normen voor gezondheid in Omgevingswet
Gemeenten moeten megastallen kunnen weigeren op basis van gezondheidsrisico's.
In de Omgevingswet moeten ook gezondheidsnormen worden opgenomen, zodat gemeenten bouwplannen in bewoond gebied kunnen tegenhouden wanneer die schadelijk zijn voor de volksgezondheid. Daarvoor pleit GGD Nederland.
Gemeenten hebben behoefte aan normen
Gemeenten hebben behoefte aan gezondheidsnormen in de Omgevingswet, stelt Hugo Backx, directeur van GGD Hart voor Brabant. De Q-koortsepidemie in zijn regio heeft de GGD en gemeenten extra waakzaam gemaakt op de gezondheidsrisico’s voor bewoners in de omgeving van veehouderijen. Gemeenten hebben nu echter geen mogelijkheid om de vestiging van een landbouwbedrijf tegen te houden op basis van gezondheidsrisico’s. ‘Ik heb al vaak meegemaakt dat gemeenten een uitbreiding van stallen willen tegengaan, maar daar juridisch niets tegen kunnen doen.’
Verplicht optreden tegen infectieziekten
Een slechte gang van zaken, vindt de GGD. Want overheden zijn krachtens de Wet op de publieke gezondheid verplicht om op te treden tegen infectieziekten. Backx: ‘In de praktijk ligt die verantwoordelijkheid bij gemeenten en provincies, omdat zij ruimtelijke beslissingen nemen. Maar daarin kunnen ze volksgezondheid niet als norm concreet maken.’
Te weinig aandacht in Omgevingswet
De Omgevingswet moet dat probleem oplossen, vindt GGD Nederland, die daarover ook in gesprek is geweest met het ministerie van Volksgezondheid (VWS). Backx vreest echter dat het onderwerp te weinig aandacht krijgt in de Omgevingswet, waar de nadruk ligt op het ordenen en vereenvoudigen van bestaande wetten. Hij hoopt dat het ministerie dat de wet voorbereidt, Infrastructuur en Milieu, ook oog heeft voor nieuwe inzichten over de rol van ruimtelijke ordening in de volksgezondheid. ‘De Q-koorts leidde tot tientallen doden, vierduizend zieken. Die mensen zijn mede slachtoffer geworden van ruimtelijke beslissingen.’
Ook zorgen over luchtverontreiniging
Overigens gaat het de GGD niet alleen om gezondheidsnormen met betrekking tot infectieziekten. Ook luchtverontreiniging en geluidsoverlast baren de GGD zorgen, omdat ook binnen de wettelijke normen die hiervoor gelden gezondheidseffecten kunnen optreden. Gemeenten kunnen adviezen van de GGD over scholen of woningen in de buurt van snelwegen terzijde schuiven en dat gebeurt ook regelmatig, stelt Backx.
Overleg met veiligheidsregio’s
De GGD wil ook graag dat samenwerking met de veiligheidsregio’s en hulpdiensten opgenomen wordt in de Omgevingswet zodat zij vooraf betrokken zijn bij bouwplannen waar veiligheid en volksgezondheid een rol kunnen spelen. Dit zou kunnen door toepassing en meer verplichtend inzetten van toetsingsinstrumenten voor volksgezondheid in ruimtelijk ordeningsbeleid. Bijvoorbeeld bij het ontwerp van een voetbalstadion en nieuwbouwwijken.
Natuurlijk wordt de GES-score genegeerd. Iets dat geen juridische status heeft mag je niet meenemen in de weging. Naast de omwonende heeft ook de aanvrager rechten en die heeft recht op een beoordeling op grond van de wettelijke kaders. De GES-score is geen wettelijk kader, dus kun je er niets mee. Het is een geforceerd middel om allerlei totaal verschillende bronnen tot één getalswaarde samen te vatten. Een dergelijk simplisme is mooi naar de burger, maar het is verlakkerij wanneer dit getal in de praktijk waardeloos blijkt te zijn. Wat moet een gemeente met een onafhankelijk advies van de GGD dat geen wettelijk toetsingskader heeft?
Welk middel heb ik om geurhinder van een veehouderij bij 6 OuE/m³ tegen te houden terwijl de wet een groei toelaatbaar acht tot 14 OuE/m³? Geen!
De GGD moet stoppen met het zaaien van onrust, totdat de GES in wetgeving is verankerd en een onlosmakelijk onderdeel is geworden van een beoordeling in het kader van een Omgevingsvergunning onderdeel milieu (OBM).
Tot die tijd leidt de kritiek van de GGD en het feit dat zij niet worden gehoord tot onrust die ziek maakt.
Laat de GGD zich maar eens uiten over de tendens dat intensief vee steeds meer diervreindelijk, dus buiten, wordt gehouden. Dat is pas een bedreiging voor de volksgezondheid. Laat ze eens duidelijk zijn over het feit dat scharrelvee niets te maken heeft met volksgezondheid en dat de scharrelveehouderij het milieu niet dient! Een batterijkip in een verrijkte kooi leeft gezond met een minimum aan antibiotica, levert salmonellavrije eieren en vervuilt het milieu slechts een fractie van een scharrelkip. En toch is de batterijkip in de ban terechtgekomen.
Zo zie je maar dat de publieke opinie zich laat bepalen door de mate waarin ze worden geindoctrineerd door de berichtgeving. De GGD draagt hier een grote verantwoordelijkheid die ze niet serieus genoeg kunnen nemen. Alléén al vanwege zorgen of het gevoel zich niet gehoord te weten worden mensen ziek, vallen uit het arbeidsproces en/of ontwikkelen lichamelijke klachten en ziekte. Wees bij individuele gevallen terughoudend met adviezen die wettelijk niet gehonoreerd kunnen worden.