Gemeenten zetten vastgoed beleidsmatiger in

Steeds meer gemeenten hebben de vraag op tafel liggen of hun vastgoedportefeuille nog wel past bij de algemene beleidsdoelstellingen. Als je een cultuurstad wilt zijn, heb je ander vastgoed nodig dan wanneer je je als sportgemeente profileert. ‘Dat besef dringt steeds beter door.' 

Barometer

Dat is een van de conclusies die getrokken wordt in de Barometer Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed 2014. Het onderzoek vindt jaarlijks plaats onder alle Nederlandse gemeenten in opdracht van het lectoraat Maatschappelijk Vastgoed van de Hanzehogeschool Groningen. De resultaten werden woensdag gepresenteerd.

Veel knelpunten
Er zijn nog steeds veel knelpunten, zo blijkt uit het onderzoek, waar 21 procent van de Nederlandse gemeenten aan meewerkte. Veel gemeenten willen bijvoorbeeld wegens te hoge kosten (noodgedwongen) een deel van hun sociale vastgoed verkopen. Maar ze raken het niet makkelijk kwijt: gemiddeld heeft elke gemeente 2,7 objecten te koop staan terwijl het aantal werkelijke verkochte panden op 1,2 blijft steken.

‘Opmerkelijke omslag’
Medeopsteller van de Barometer Jan Veuger –lector maatschappelijk vastgoed aan de Hanzehogeschool,- signaleert dat het in het sociale vastgoed slechter gaat dan in het commercieel vastgoed, maar is toch optimistisch. ‘De problemen waren lange tijd minder zichtbaar, maar gemeenten zijn zover dat problemen niet meer ontkend worden.’

De barometer spreekt van een ‘opmerkelijke omslag tussen 2009 en nu. 'Het aantal gemeenten dat inzicht heeft in haar portefeuille is in 2014 meer dan verdubbeld (van 40 procent in 2009 naar 99 procent in 2014)’.

Kerntaken

Ook het formuleren van de zogenoemde kerntaken is ten goede veranderd. De gemeenten noemen locaties toewijzen en beheer en exploitatie nu het meest als kerntaak. Concreet benoemd: het subsidiëren van maatschappelijke activiteiten, de regiefunctie, het stimuleren van multifunctioneel ruimtegebruik en functies zoeken voor gemeentelijke panden, tegen kostprijs dekkende huur.

Beleidsmatige kijk
Veuger is vooral blij dat de gemeenten meer beleidsmatig naar hun vastgoed zijn gaan kijken de laatste jaren. ‘Ze stellen zich de vraag of het vastgoed dat ze bezitten wel past bij het beleid dat ze als gemeentebestuur willen voeren. Hebben we wel zoveel sporthallen nodig, nu mensen steeds meer individueel sporten? Wat willen we met ons onderwijs en wat betekent dat voor onze schoolgebouwen, welke posities moeten we innemen’. De meeste gemeenten hebben nog geen directe oplossingen, maar de vraag ligt op tafel, dat is enorme winst. ‘Bestuurders realiseren zich dat een gemeente die zich als sportstad profileert een andere mix aan vastgoed nodig heeft dan een meer op cultuur gerichte stad. Over deze keuzes wordt nu door heel Nederland nagedacht’.

Tip: raak niet in paniek

Tegelijk met de barometer presenteerde Veuger ook zijn boek Barometer Maatschappelijk Vastgoed: maatschappelijk verantwoord ondernemen met vastgoed. Waar de barometer vooral een inventarisatie is van het sociale vastgoed, daar komt het boek ook met mogelijke oplossingen. Een tip wil Veuger de gemeenten wel meegeven: realiseer je dat hervorming van de portefeuille tijd kost ‘Denken gaat sneller dan handelen, kostendekkende huur dwing je bijvoorbeeld niet zomaar binnen een maand af. Blijf bij je beleid, neem je verlies indien nodig, maar ga niet in paniek verkopen als de markt slecht is.’