'Gemeenten ondersteunen woningcorporaties nauwelijks'

Gemeenten maken nauwelijks prestatieafspraken met woningcorporaties over huisvesting van woningzoekenden met een inkomen boven 33.614 euro. Dat blijkt uit onderzoek van Arcadis.

Respons
Het viel Kees Noort, partner van Arcadis, op dat op zijn publicaties in communities over het Europadossier alleen corporaties reageerden en geen discussie plaatsvond tussen gemeenten en corporaties. ‘Gemeenten doen niet mee. Ook op opiniestukken komt weinig respons.’ Arcadis heeft veel corporaties als klant die huisvestingsproblemen willen oplossen met prestatieafspraken. Corporaties moeten volgens het Europadossier immers ondersteuning bieden aan mensen die niet direct toegang hebben tot de koopmarkt en investeringen doen die van maatschappelijk belang zijn. ‘De corporaties zitten in onzekerheid en gemeenten zijn niet proactief. Wij zijn dus een onderzoek gaan doen.’  

Alertheid
In het onderzoek heeft Arcadis aan 40 grote en middelgrote gemeenten gevraagd hoe zij denken over woningzoekenden met een inkomen boven de 33.000 euro en hoe zij lokaal afspraken maken om te voorkomen dat deze groep tussen wal en schip valt. Gemeenten blijken maar heel beperkt te kijken naar aanvullende maatregelen. ‘De alertheid is wel toegenomen toen minister Donner vorig jaar een besluit nam over het honoreren van schaarstegebieden met woningwaarderingspunten. Toen kwam in deze regio’s ineens het besef: dit gaat over ons.’

Afspraken
Een jaar na het kabinetsbesluit blijkt dat nergens sprake is van afspraken over hoe dit uit te voeren. ‘Gemeenten bespreken het wel intern, maar geven geen signaal om dit onderdeel toe te voegen aan de prestatieafspraken. Je zou bijvoorbeeld kunnen denken aan startersregelingen.’ Voor zover er al sprake is van gesprekken, dan zijn deze voorzichtig. ‘Er was één gemeente die voor de zomer prestatieafspraken wilde maken.’ Gemeenten willen eerst de vraag bepalen. ‘Ze hebben geen zicht op de inkomensverdeling in hun gemeente en weten niet hoeveel wachtenden op een woning er zijn. Ze zeggen dat ze hier zelf nog mee bezig zijn.’ Noort noemt het bijzonder dat gemeenten zeggen dat bij hen geen problemen zijn gemeld.

Kwantiteit
Het middel van de dure huur wordt als oplossing vaak ontkend door gemeenten, maar als ze in de enquête wordt gevraagd naar huurmutatiebeleid (bijvoorbeeld het “omkatten” naar huren boven de 664 euro) zeggen ze dat zoiets ook wel zou kunnen, vertelt Noort. ‘De meeste gemeenten zijn reactief. Natuurlijk kunnen meer woningen met een hogere huur van bijvoorbeeld onder 800 euro ten koste gaan van sociale huur. De corporatie verdient er dan geld aan en dat is eigenlijk niet de bedoeling. Maar prestatieafspraken kun je maken. Die gaan nu alleen over sociale huurwoningen, terwijl lage middeninkomens misschien nog wel slechter af zijn.’ Noort wijst op de woningnood. ‘Bij sociale huurwoningen gaat het meer om kwaliteit dan om kwantiteit, terwijl voor middeninkomens de kwantiteit juist een probleem is.’

Kou
Noort concludeert dat gemeenten hun handen hebben afgetrokken van het probleem en wijzen naar de markt. ‘Ze zeggen: zoek het zelf maar uit in de koopsector. Maar ondersteunen kan wel degelijk. Bij nieuwe sociale huurwoningen verlaagt de gemeente de grondkosten. Dat zou ook bij woningen voor de middengroep kunnen.’ Van beleggers verwacht Noort niet woningbouw voor huren onder de 800 euro. ‘Die willen geld verdienen.’ Maar gemeenten laten deze groep ook in de kou staan. ‘Je mag meer van ze verwachten.’ De VNG vertelde Noort dat het onderwerp wel onderdeel is van het wethoudersoverleg, maar niet hoog op de agenda staat. ‘Misschien kunnen ze zich er te weinig op profileren, durven ze niet of hebben ze andere prioriteiten.’