Gelderse steden moeten regio’s gaan “trekken”

Acht Gelderse steden moeten ruimtelijke ontwikkelingen in de provincie gaan trekken. Zij hebben de capaciteit op ruimtelijk en economisch terrein die in kleine gemeenten door bezuinigen is verzwakt. Het is een van veertien adviezen om de bestuurskracht en samenwerkingskracht van Gelderse gemeenten te versterken.

Bestuurskracht moet versterkt

De Adviescommissie ‘Sterk Bestuur in Gelderland’ onder leiding van Fred de Graaf presenteerde gisteren haar eindrapport ’ Verbinden, vernieuwen, versterken’ aan de opdrachtgevers, de VNG afdeling Gelderland en de provincie Gelderland. Daaruit blijkt dat de bestuurskracht en samenwerkingskracht van Gelderse gemeenten op veel punten moet worden versterkt. De commissie constateert dat de omschakeling van “meer taken en opgaven met minder geld” veel gemeenten moeite kost. Het vraagt om intensiever samenwerking tussen gemeenten en met maatschappelijke partners, maar een reeks knelpunten staat dat in de weg.

Individuele posities

Zo wordt het versterken van de samenwerkingskracht in de regio ernstig gehinderd door verschillende structuurdiscussies, die veel energie kosten, aldus de commissie. “In al deze structuurdiscussies lijkt het er vaak op dat het behoud van individuele posities belangrijker is dan het bereiken van gezamenlijke ambities. Het vinden van een eerlijke verdeling van macht, invloed en zeggenschap staat voorop; het ontwikkelen van een krachtige regionale aanpak van maatschappelijke en bestuurlijke opgaven krijgt veel minder aandacht.” Daar komt nog bij dat gemeenteraden een grote afstand tot de regio ervaren en daardoor een remmende invloed op regionale ontwikkelingen hebben, volgens de commissie.

Steden als trekkers

Een van de belangrijke adviezen is om de “trekkracht” van de steden te benutten bij het realiseren van strategische visies op het terrein van onder meer economie, mobiliteit en wonen. De grote steden Apeldoorn, Arnhem, Ede en Nijmegen, en de middelgrote steden Doetinchem, Harderwijk, Tiel en Zutphen beschikken volgens de commissie nog wel over genoeg beleidscapaciteit om ruimtelijke en economische ontwikkelingen in de regio’s aan te jagen. Het vergroten van de rol van de steden, brengt voor hen echter wel verplichtingen met zich mee, aldus het advies. “Steden moeten zich meer als regionale ambassadeur opstellen en intensiever gaan samenwerken met de regiogemeenten. (…) Daar waar de stad en de regio nu (soms) met de rug naar elkaar staan zou in de toekomst de stad verantwoordelijkheid moeten voelen en nemen voor zijn regio.”

Raden moeten beter aansturen

De adviescommissie beveelt verder nog aan dat gemeenteraden niet alleen moeten worden geïnformeerd over regionale ontwikkelingen, maar hun colleges daarbij beter moeten aansturen. Dat kan bijvoorbeeld door regionale bijeenkomsten en werkconferenties voor raadsleden te organiseren en door de vergaderagenda’s van alle gemeenteraden en het regiobestuur op elkaar af te stemmen. Zo beschikken alle gemeenteraadsleden op hetzelfde moment over dezelfde informatie en beslissen ze tegelijkertijd over dezelfde regionale aangelegenheden. Dit maakt het gemakkelijker om met gelijkgestemde raadsleden uit andere gemeenten te overleggen over de in te nemen standpunten, denkt de commissie.

Ondersteuning door provincie

Om alle adviezen te kunnen uitvoeren moet de provincie een meer actieve ondersteunende rol spelen, luidt het advies. “Er zijn veel goede ontwikkelingen gaande in de verschillende regio’s, maar in sommige gevallen kunnen samenwerkende gemeenten best een extra duwtje in de rug gebruiken. Vanuit haar verantwoordelijkheid voor regionale gebiedsontwikkeling en voor de kwaliteit van het lokaal bestuur is de provincie hiervoor de eerst aangewezen partij.”