G32 wil bouwen; exit ‘rode contouren’

Het grotestedennetwerk G32 steunt een pleidooi van de bouwsector om een einde te maken aan de zogenoemde ‘rode contouren’, de harde grens waarbuiten gemeenten niet mogen bouwen. In het essay Geef wonen de ruimte! presenteren bestuurders van steden en grote investeerders hun gezamenlijke visie op het woonruimtevraagstuk. Alleen G32-gemeente Venlo onderschrijft de visie niet.

Van rode naar groene contouren

Kernelementen uit de visie zijn onder meer: geef ruimte aan wonen, laat meer over aan de markt en vervang de rode contouren door groene contouren. Het idee daarbij is dat je niet de bebouwing moet begrenzen, maar de te beschermen natuur moet afbakenen, zodat daar niet aan getornd kan worden. Alles buiten de groene contouren staat open voor woningbouw, mits ‘goed ingepast en met goede afweging van belangen’, aldus desgevraagd de toelichting van Jop Fackeldey, wethouder (PvdA) in Lelystad en voorzitter van de fysieke pijler van de G32.

Afzender diffuus

De afzender van de boodschap is wat diffuus. Het visiestuk is geschreven door Friso de Zeeuw, praktijkhoogleraar gebiedsontwikkeling en (tot eind deze maand) directeur Nieuwe Markten bij BPD. Het stuk is “de weergave” van een aantal rondetafelgesprekken, aldus het naschrift. Daar schoven negen grote investeerders en bouwers aan, evenals zes wethouders, afkomstig uit Enschede, Eindhoven, Leeuwarden, Nijmegen, Amersfoort en Lelystad. Het visiedocument is vervolgens voorgelegd aan de G32-steden. Zij ondersteunen de visie, met uitzondering van Venlo. Deze week verschijnt het als essay in het vakblad ROMagazine, om de discussie over de woningmarkt op te porren.

Een miljoen woningen erbij

Behalve een nadrukkelijk pleidooi voor meer woningbouw, bevat het stuk ook voorstellen voor verbeteren van de bestaande woonvoorraad en transformatie van leegstand. Maar transformatie moet men “realistisch inschatten”, aldus de afzender. Ook de opgaven op het gebied van wonen en zorg en de huisvesting van vluchtelingen komen aan bod. Aanleiding voor het stuk is het feit dat de woningbehoefte nog fors gaat groeien (een half tot één miljoen woningen erbij tot 2030, aldus De Zeeuw), maar er geen ‘gedeeld beeld’ over die stedelijke woonopgave bestaat.

Oververhitting huizenmarkt

‘Wij verzinnen die woonruimtebehoefte niet, we merken het om ons heen’, zegt wethouder Fackeldey van Lelystad in een toelichting. ‘Er is lang niet gebouwd door de bouwcrisis en daar zien we nu de gevolgen van: schaarste in diverse segmenten. In Amsterdam en Utrecht stuwt dat de prijzen alweer omhoog en dreigt opnieuw oververhitting van de huizenmarkt.’

Transformatie is eindig

Fackeldey pleit voor regionale stedelijke woonvisies en verschillende woningbouwoplossingen, met veel ruimte voor de markt, zowel bouwers als bewoners. Ook corporaties moeten weer meer financiële mogelijkheden krijgen. ‘Je zult een mix moeten maken: hier kun je verdichten, daar is nieuwbouw nodig. Transformatie is belangrijk, maar wel eindig en vaak financieel moeilijk rond te krijgen. Daar ga je het niet mee redden. Je zult ook ruimte moeten maken om woningen toe te voegen.’

Bouwen langs Oostvaardersplassen

Het afschaffen van de rode contouren als harde bebouwingsgrenzen ziet Fackeldey als oplossing. ‘Dat is een kunstmatige grens geworden. Ik zou het willen omkeren: bescherm de kwetsbare landschappen en de groene uitloopgebieden die nodig zijn voor steden. Dat leg je vast. Over de rest moet je in gesprek kunnen gaan. Goed ingepast en met een goede afweging van belangen, moet je daar wonen mogelijk kunnen maken. Waarom zou je in het bosgebied aan de rand van de Oostvaardersplassen geen laagbouw kunnen ontwikkelen?’

Bouwsector verandert

Vreest hij niet dat bij de weging van belangen de invloed van de bouwsector te groot zal zijn? Fackeldey: ‘Nee, ik denk eerder dat dat risico nu te groot is. Straks moeten we met alle stakeholders gaan overleggen, wat nu vaak niet gebeurt. Overigens is de bouwsector aan het veranderen. Bouwbedrijven die vraaggericht bouwen en luisteren naar de klant, die zijn nu weer aan het werk; partijen die vasthouden aan vinexplannen met honderden woningen komen niet meer aan de bak.’

Venlo mist visie

Venlo vindt het loslaten van de rode contour onwenselijk. Er is ruimte genoeg binnen het stedelijk weefsel, lees; de rode contour, schreef de gemeente in een reactie aan de G32. Venlo vindt dat in het visiestuk de visie juist ontbreekt. “De kern van het stuk gaat over nieuwbouw en ontwikkelmogelijkheden, waar zeker verbanden worden gelegd met bestaande voorraad, transformatie etc. Maar juist op dit soort thema’s ontbreekt een visie. Het is geen visie op de stedelijke woonopgave, maar een visie op de stedelijke nieuwbouwopgave”, aldus Venlo.