Diftar-huishouden duurder uit

In veel gemeenten is het tarief van de reinigingsheffing gekoppeld aan de hoeveelheid afval die een huishouden aanbiedt (diftar). Volgens onderzoek van het Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden (Coelo) blijkt dat de afvalreductie met diftar kleiner is dan eerder werd verondersteld. Daardoor moeten de gemiddelde bedragen die in diftargemeenten aan reinigingsheffing worden betaald naar boven worden bijgesteld.

Dit heeft het grootste gevolg voor gemeenten waar het tarief afhankelijk is van het aantal vuilniszakken. In diftar-gemeenten zijn de kosten voor reiniging afhankelijk van het aantal ‘dure’ afvalzakken, het gewicht van het aangeboden afval of het aantal ledigingen en de omvang van de container.

Eerder onderzoek toonde aan dat er voordelen zijn: huishoudens bieden minder afval aan wanneer de reinigingsheffing afhankelijk is van de hoeveelheid aangeboden afval. Het afvalaanbod daalt het sterkst wanneer het tariefsysteem afhankelijk is van het gewicht van het afval. De hoeveelheid restafval daalt bij een gemiddeld tarief met circa 40 procent, de hoeveelheid gft-afval met ongeveer 50 procent.

Wanneer de reinigingsheffing (mede) afhankelijk is van het aantal afvalzakken vermindert de hoeveelheid restafval met ongeveer 30 procent. Ook kan de reinigingsheffing afhankelijk zijn van het volume van de container en het aantal keer dat deze wordt geleegd. De hoeveelheid restafval daalt in dit geval gemiddeld met circa 20 procent en de hoeveelheid gft-afval met ongeveer 40 procent.

Groot verschil

Uit nieuw Coelo-onderzoek blijkt dat het effect van diftar in de meeste gevallen kleiner is dan volgens eerder onderzoek. ‘In bijna alle gevallen blijkt dat er in voorgaande jaren is uitgegaan van een te grote vermindering van het afvalaanbod door diftar. Het verschil is het grootst in gemeenten waar de reinigingsheffing afhankelijk is van het aantal zakken.

Uit eerder onderzoek kon worden afgeleid dat het aanbod van restafval bij dit tariefsysteem halveerde. Uit het nieuwe onderzoek blijkt het afvalaanbod met 30 procent te verminderen, een verschil van 20 procent’, aldus Allers. ‘Omdat uit ons onderzoek blijkt dat het effect van diftar op de hoeveelheid afval kleiner is dan tot nu toe werd verondersteld, blijkt de gemiddeld betaalde reinigingsheffing hoger te zijn.’

De verandering is het sterkst in gemeenten waar de reinigingsheffing afhankelijk is van het aantal zakken: 5 procent voor een éénpersoonshuishouden, ofwel ruim 6 euro (per jaar). Voor meerpersoonshuishoudens is dat 11 procent, bijna 19 euro. De verandering is beperkt wanneer de reinigingsheffing afhankelijk is van de grootte en het aantal ledigingen van de bak: gemiddeld is een eenpersoonshuishouden 1,40 euro duurder uit en een meerpersoonshuishouden bijna 3,40 euro.

Woonlasten

Omdat de gemiddeld betaalde reinigingsheffing in gemeenten met diftar hoger blijkt te zijn dan eerder gedacht, zijn ook de woonlasten in deze gemeenten hoger. Allers: ‘Wanneer het tariefsysteem afhankelijk is van het aantal ledigingen zijn de gemeentelijke woonlasten gemiddeld 0,5 procent hoger dan op basis van het oude uitgangspunt. Wanneer het tarief afhankelijk is van het aantal ledigingen en het gewicht van het afval stijgen de woonlasten met 3,3 procent.’

De grootste verandering van de woonlasten vindt plaats in de gemeente Ouder-Amstel. Hier worden de woonlasten voor een meerpersoonshuishouden 29 euro (ruim 4 procent) hoger op basis van de nieuwe uitgangspunten. In deze gemeente is het tarief van de reinigingsheffing afhankelijk van het aantal zakken. Door de nieuwe uitgangspunten verandert de positie van vrijwel iedere gemeente in de woonlastenranglijst. Omdat gemeenten met diftar hogere woonlasten blijken te hebben krijgen ze een hogere positie op de ranglijst. Gemeenten zonder diftar komen wat lager op de ranglijst.