Controle zorginstellingen door gemeenten schiet tekort

Gemeenten houden geen of onvoldoende toezicht op de brandveiligheid van zorginstellingen. Dat concludeert de provincie Noord-Brabant na onderzoek bij 58 zorginstellingen in 29 Brabantse gemeenten. Het gaat om tekortschietende controle bij bouwkundige aanpassingen in bestaande bouw en op toezicht op het gebruik van het gebouw. Bij nieuwbouw zien gemeenten wel voldoende toe op de brandveiligheid.

Ernstige tekortkomingen

Bij bouwkundige aspecten kan worden gedacht aan het maken van doorgangen door brandwerende scheidingswanden na ingebruikname van het gebouw. Bij 89 procent van de 58 bezochte zorginstellingen was sprake van onjuiste brandcompartimentering. Bij 68 procent daarvan was sprake van ernstige tekortkomingen, zo bleek uit een representatieve steekproef van de provincie, die in 2014 en 2015 is uitgevoerd. Dit leidt tot een verhoogd risico op letsel bij brand, vooral bij de kwetsbare bewoners van zorginstellingen, aldus de provincie.

Functie gebouw

Ook het toezicht op het gebruik van het gebouw − klopt de functie met wat er in de vergunning − schiet tekort. 72 procent van de gemeenten houdt hier geen of onvoldoende toezicht op. Vaak is er een ‘woonfunctie voor zorg’ aangevraagd, terwijl de werkelijke gebruiksfunctie ‘gezondheidszorg’ is, aldus de provincie. Volgens het Bouwbesluit 2012 hoeven bij een woonfunctie voor zorg geen zelfsluitende deuren te zijn in de sub-brandcompartimenten. ‘Dat is goedkoper. Maar hierdoor bestaat de kans dat er deuren openstaan als er brand uitbreekt. Daardoor komt er rook in alle sub-brandcompartimenten van een compartiment. Dit belemmert de vluchtweg en maakt het voor de hulpverleners lastiger om te ontruimen’, zo staat in het rapport 'Van bezorgd naar verzorgd. Onderzoek naar het gemeentelijk toezicht op de brandveiligheid bij zorginstellingen in de provincie Noord-Brabant' te lezen.

Onvoldoende regie

Gemeenten nemen onvoldoende regie in hun opdrachtgeversrol richting Veiligheidsregio, noemt de provincie als een van de verklaringen voor de tekortkomingen bij het toezicht op brandveiligheid bij bestaande bouw. ‘Gemeenten volstaan in hun opdrachtgeversrol vaak met het overmaken van de financiën zonder dat zij zicht hebben op of sturing geven aan de wijze van uitvoering van het toezicht door de Veiligheidsregio. Zij vertrouwen er op dat het toezicht daarmee goed is geregeld. In een aantal gevallen gaat dat toch mis doordat er sprake is van verschillende verwachtingen en onvoldoende communicatie over prioritering en werkwijze.’

Toezichtstrategie

Gemeenten die bij controles in 2014 op de vingers werden getikt, hebben wel meteen actie ondernomen om de tekortkomingen aan te pakken. Driekwart van de opnieuw gecontroleerde gemeenten heeft daarnaast de toezichtstrategie aangepast.

Toezichthouder

Sinds oktober 2012 hebben provincies de wettelijke taak van interbestuurlijk toezichthouder omgevingsrecht. Dat wil zeggen dat een provincie bekijkt of gemeenten en waterschappen hun taken op het terrein van het omgevingsrecht goed uitvoeren. Daar waar dat niet het geval is, kan de provincie ingrijpen. De provincie stelt in haar rapport dat brandveiligheid primair de eigen verantwoordelijkheid is van zorgaanbieders, eigenaren van de gebouwen en de bewoners zelf.