Bewoners steken veel tijd in hun wijk

Geld hebben ze er niet voor over, maar bewoners blijken bereid om “indrukwekkend veel tijd” te steken in het verbeteren van hun woon- en leefomgeving. Expertise en materialen, zoals gereedschap brengen ze ook graag in. Dat blijkt uit het experimentprogramma Wijk Investeren dat Platform31 uitvoerde in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK).

Wijk Investerings Zone (WIZ)

De pilot ontstond na signalen vanuit de gemeente Rotterdam, dat te kampen heeft met de slechte onderhoudsstaat van veel particuliere appartementen. Met de bestaande instrumenten lukt het de gemeente niet goed om particuliere eigenaren te bewegen om het achterstallig onderhoud op te pakken. Aanvankelijk was het programma bedoeld om te experimenteren met een Wijk Investerings Zone (WIZ), geïnspireerd op de experimentwet BedrijvenInvesteringsZone (BIZ). Dat bleek al snel niet mogelijk, omdat een eigenaar niet kan worden gedwongen om tijdig zijn eigendom (woning, gevel, binnentuinen) te onderhouden. Bovendien ontbreekt het maatschappelijk draagvlak voor zo’n constructie.

Veel tijd

Vervolgens focuste het programma kwam op alternatieve financieringsstromen voor het verbeteren van de woon- en leefomgeving en op de investeringsbereidheid van bewoners zelf. Platform31 volgde daarvoor acht pilots in en buiten Rotterdam en is positief verrast over de uitkomsten. Bewoners zijn bereid (indrukwekkend) veel tijd in te zetten, en dat geldt ook voor de inzet van eigen expertise of materiële zaken, blijkt uit het onderzoeksrapport waarin de pilots staan omschreven. “In de meeste pilots ging en gaat het om langdurige processen; dat betekent jarenlang vrije tijd inzetten en ook jarenlang overleggen, vergaderen, plannen smeden en natuurlijk heel veel dingen zélf doen”, aldus het rapport.

Maar geen geld

Zelf geld investeren gebeurde nagenoeg niet, hooguit wat kleine donaties. Uit het rapport: “In het bijzonder in achterstandswijken hebben buurtbewoners niet de financiële middelen om projecten te financieren met een collectief of publiek belang. Veel bewoners leven op of onder de armoedegrens. Wel is het een aantal pilots gelukt om andere partijen (buiten de lokale overheid en de woningcorporaties) te betrekken bij hun projecten. Bijvoorbeeld een buurtwerkplaats die voor een maatschappelijke organisatie dagopvang voor specifieke cliënten ging verzorgen.” Een extra ‘derde geldstroom’ vanuit particulier initiatief, vermogensfondsen en bedrijfsleven is in de pilots niet gerealiseerd.

Niet verder met WIZ

Minister Stef Blok (Wonen) laat in een begeleidende brief bij het rapport weten dat hij geen verdere invulling gaat geven aan een experimentwet WIZ. De uitvoering is duur en tijdrovend en schiet zijn doel voorbij in het geval van eenvoudige collectieve projecten, zoals het opknappen van een plantsoen, pleintje of parkje, aldus Blok.

Versterken VvE´s

Wel werkt hij aan het wetsvoorstel ’Verbeteren functioneren VvE’s’. Met dit wetsvoorstel worden VvE’s verplicht om jaarlijks een minimum bedrag voor onderhoud te reserveren en wordt verduidelijkt dat VvE’s leningen kunnen aangaan. Ook is de hoofdelijke aansprakelijkheid beter geregeld. Blok verwacht dat VvE’s daarmee beter in staat zijn om het benodigde onderhoud aan het appartementsgebouw te (laten) verrichten en dat energiebesparing wordt gestimuleerd. Hij wil de wetswijziging per 1 januari 2017 laten ingaan (met overgangstermijn).

Onderzoek Binnenlands Bestuur

Deze week publiceert Binnenlands Bestuur in het magazine de resultaten van een onderzoek van I&O Research naar burgertevredenheid over de leefomgeving. Ook daaruit blijkt dat veel inwoners bereid zijn om mee te helpen in hun buurt.