‘Benut leegstand voor woonruimte asielzoekers’

Gebruik leegstaande kantoorpanden en bejaardenhuizen om asielzoekers met een verblijfsvergunning tijdelijk woonruimte te bieden. Met die oproep spoort VluchtelingenWerk Nederland gemeenten aan om beter bij te dragen aan creatieve oplossingen voor het huisvestingprobleem van asielzoekers.

Oplossingen in Amsterdam en Nijmegen

De oplossing is second best, erkent directeur Dorine Manson van VluchtelingenWerk Nederland. Want uiteindelijk heeft iedere vergunninghouder recht op een fatsoenlijke woning met zelfstandige voorzieningen en privacy. Maar de opstopping in de asielzoekerscentra door de toestroom van vluchtelingen naar Nederland, maakt tweedekeus-oplossingen noodzakelijk, vindt Manson. Ze noemt het GAK-gebouw in Amsterdam als goed voorbeeld en heeft ook waardering voor de gemeente Nijmegen, die opvang voor honderd jonge vluchtelingen uit Eritrea wil realiseren in een voormalig studentencomplex in Lent. ‘Het is niet ideaal om een grote groep asielzoekers bij elkaar te zetten; juist in een gewone wijk, tussen Nederlanders leren ze snel de taal en de ongeschreven codes’, zegt Manson. Haar organisatie sprak daarover met de gemeente. ‘Nijmegen kijkt nu hoe de vluchtelingen zoveel mogelijk in contact kunnen worden gebracht met de Nederlandse samenleving.’

Gemeente moet voor woonruimte zorgen

Alles is beter dan wachten op woonruimte in een asielzoekerscentrum (azc), stelt Manson. 'Vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen, kunnen in een azc niet werken, niet leren, niet inburgeren. Hun leven staat in de pauzestand.’ Formeel moeten vergunninghouders binnen drie maanden na het ontvangen van hun verblijfsvergunning eigen woonruimte krijgen. Ze worden aan gemeenten toegewezen, naar rato van het inwoneraantal. Bij gebrek aan vrijkomende sociale huurwoningen blijven vluchtelingen op een wachtlijst staan, soms langer dan een jaar.

Achterstand bij huisvesting vergunninghouders

Gemeenten moeten dit jaar bijna 29.000 vluchtelingen met een verblijfsvergunning huisvesten, zo luidt de taakstelling aan gemeenten van minister Stef Blok (Binnenlandse Zaken). 14.000 daarvan in de eerste helft van 2015 en 14.900 in de tweede helft van dit jaar. Op 1 juli van dit jaar hadden de gemeenten er ruim 11.000 gehuisvest. Met de achterstand die ze nog moesten inhalen uit voorgaande jaren, liepen de gemeenten op 1 juli ruim 5000 plaatsingen achter op de taakstelling. Daar komt komend jaar nog een flinke uitdaging bij: Voor de eerste helft van 2016 verwachtte Blok in zijn brief begin april een taakstelling van 20.000 te huisvesten vergunninghouders.

Verlichting door benutten leegstaand vastgoed

De achterstand zorgt voor capaciteitsproblemen in de overvolle azc’s, waar op dit moment 30.000 asielzoekers zitten, in afwachting van huisvesting, danwel een beoordeling in hun asielaanvraag. Wekelijks komen er op dit moment ruim 1500 vluchtelingen bij. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) werkt aan uitbreiding van de capaciteit en verwacht dat er dit najaar en in 2016 extra ruimte beschikbaar komt. De tijdelijke woonoplossingen in leegstaande panden kan voorlopig wat verlichting geven, hoopt Manson.

Rem door rijksbeleid

Manson weet, ook als voormalig directeur Economische Zaken bij de gemeente Amsterdam, dat gemeenten maar aan een beperkt aantal knoppen kunnen draaien. ‘De economische crisis en het rijksbeleid, met de verhuurdersheffing voor corporaties, hebben de laatste jaren een rem gezet op de bouw van sociale huurwoningen.’ Het is dan ook onterecht om het gebrek aan sociale huurwoningen – ook voor andere woningzoekenden – af te wentelen op de vluchtelingen, stelt ze. ‘Dat probleem was er al.’