Bedrijven blijven risico veiligheid

Aantal overtredingen daalt, maar is nog steeds hoog

Bij ruim de helft van de ruim vierhonderd zogenoemde Brzo-bedrijven (Besluit risico’s zware ongevallen) constateerden de toezichthouders vorig jaar overtredingen. Dat blijkt uit een analyse die de krant maakte van de beschikbare inspectierapporten uit 2016. De 54 procent van vorig jaar is een afname ten opzichte van 2015 (61 procent).

De meeste overtredingen zijn te zien in Brabant, waar bij circa driekwart van de bedrijven overtredingen werden geconstateerd. Bijna altijd gaat het om meerdere overtredingen, hoofdzakelijk van categorie 2 en 3; alleen bij overtredingen in de zwaarste categorie 1 kan een toezichthouder besluiten het bedrijf stil te leggen. Een dergelijke overtreding kwam in 2016 bij één bedrijf voor in de Europoort; het jaar ervoor was dat er een in Europoort en drie in Brabant.

De inventarisatie van de Volkskrant blijkt echter niet volledig. Vorig jaar deden de provinciale rekenkamers onderzoek naar de opdrachtgeversrol van de provincie aan de omgevingsdiensten. Zij telden in de zwaarste categorie vijftien overtredingen in 2014 en tien in 2015.

Dat Brabant de lijst met overtredende bedrijven aanvoert, heeft volgens de provincie vooral te maken met het intensieve toezicht. Sinds de Chemie Packbrand in 2011 zijn regels, voorschriften en inspecties verscherpt, zo meldt een provinciewoordvoerder. ‘We letten bij Brzo-bedrijven op de kleinste dingen en zijn daar transparant over. Dat kan leiden tot het beeld dat ‘er veel aan de hand is, maar in verreweg de meeste gevallen gaat het om lichte tot zeer lichte overtredingen.’ Ten opzichte van 2015 daalde het aantal overtredingen in Brabant met een kwart, meldt de provincie.

Waardering
Staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu) sprak onlangs haar waardering uit voor de Brabantse toezichthouders. Volgens haar is het bijna niet mogelijk nog strenger te controleren dan de Omgevingsdienst in Brabant doet. Voor het Brzo-toezicht heeft Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB), die het toezicht uitvoert, een relatief groot team toezichthouders ingesteld, meldt de provinciewoordvoerder. ‘De OMWB heeft tien vergunningverleners en acht toezichthouders in dienst die hun tijd uitsluitend besteden aan het Brzo.

Wekelijks is er overleg met de provincie, waarbij aan de hand van een zakenlijst alle aandachtpunten, zorgdossiers en handhavings acties worden doorgenomen.’ In lang niet alle provincies is de opdrachtgeversrol naar de omgevingsdiensten zo nauwgezet vormgegeven. Uit het genoemde rekenkameronderzoek bleek juist dat er geen eenheid is in het toezicht op bedrijven met zware milieurisico’s. De juridische aanpak verschilt per provincie en op meerdereplekken zijn ingewikkelde uitvoeringsconstructies bedacht. De rekenkamers spraken eerder hun zorg hierover uit in Binnenlands Bestuur.

Suzan Mathijssen, secretaris-directeur van de Rekenkamer Oost-Nederland was destijds nauw betrokken bij het onderzoek. Gevraagd om reactie op de Volkskrantcijfers, wijst ze op het dilemma van de provincies: aan de ene kant hebben zij het toezicht op de Brzo-bedrijven moeten uitbesteden aan de gespecialiseerde Brzo-omgevingsdiensten.

Aan de andere kant moeten zij als opdrachtgever van die omgevingsdienst wel de expertise in huis houden om goede afspraken te maken over toezicht en handhaving (VTH). ‘Vanuit die verantwoordelijkheid mag je van de provincie verwachten dat zij duidelijke en uitvoerbare werkafspraken over de uitvoering van VTH-taken maakt. Dit betekent ook dat de provincie zicht houdt op de voortgang van de werkafspraken en actief optreedt waar nodig. Voor bijna alle provincies kunnen kanttekeningen worden geplaatst bij de verantwoordingsrapportages die nog nauwelijks een beeld geven van de kwaliteit van de uitvoeringstaken.’