Verdubbeling gemeentelijke belastingen nodig

Voer het gebruikersdeel van de onroerendezaakbelasting (ozb) voor woningen opnieuw in en introduceer een ingezetenenbelasting. Door de hondenbelasting moet een streep.

Dat is het voorstel van de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) aan staatssecretaris Wiebes van Financiën. Verruiming van het gemeentelijk belastinggebied past volgens de Rfv bij de wil van het kabinet het belastingstelsel te vereenvoudigen. Gepleit wordt voor een verdubbeling van het huidige, lokale belastinggebied. De rijksbelastingen kunnen dan tegelijkertijd omlaag, waardoor de inkomenseffecten voor burgers beperkt zijn.

Lagere collectieve lasten

De Rfv stelt dat in zijn advies Lokaal belastinggebied. Verruiming van het lokale belastinggebied leidt tot een doelmatiger afweging tussen kosten en baten bij gemeenten en vergoot de welvaartswinst. Het draagt volgens de adviesraad tevens bij aan de versterking van de democratische betrokkenheid en tot verlaging van de collectieve lasten. Het blijkt namelijk dat gemeenten inkomsten van het rijk gemakkelijker besteden dan inkomsten waarvoor zij zelf verantwoordelijk zijn. Daardoor is het aannemelijk dat verruiming van het lokale belastinggebied eerder leidt tot lagere collectieve lasten. Bovendien zullen burgers hun bestuurders aanspreken op in vergelijking met andere gemeenten hoge belastingen, aldus de Rfv.

Verlaging gemeentefonds

Behalve dus het herinvoering van de ozb 'oude-stijl', is de introductie van een ingezetenenbelasting in de vorm van een bedrag per inwoner van 18 jaar en ouder of per huishouden een optie. 'De belasting is te vergelijken met het lidmaatschapgeld van een vereniging. Het gemeentelijk takenpakket richt zich op het voorzieningenniveau voor de burger. Een ingezetenenbelasting sluit daar logisch op aan. De belasting is eenvoudig in te voeren en kent geen nadelige effecten op het gedrag van burgers doordat ontwijking niet mogelijk is', aldus de Raad. De introductie kan gepaard gaan met een gelijktijdige verlaging van het bedrag per inwoner of per huishouden in de verdeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. De herverdelingseffecten voor gemeenten zijn daarmee relatief beperkt.

Eigen belastingen nodig voor takenpakket

Met de decentralisaties van de taken op het gebied van jeugd, werk en zorg is er volgens de Rfv ‘een vergaande onevenwichtigheid’ ontstaan bij de verantwoordelijkheid van gemeenten voor de inkomsten en uitgaven. ‘De band tussen betalen en bepalen is steeds diffuser geworden. Burgers willen graag voorzieningen op lokaal niveau, maar dat kost ook geld. Het is daarom van belang dat gemeenten kunnen beschikken over een mix van eigen belastingen. Dat biedt de gemeenten mogelijkheid om lokale belastingen af te stemmen op het takenpakket’, aldus de Rfv.

Streep door reclamebelasting
Ter vereenvoudiging van het lokaal belastingstelsel stelt de Rfv voor de toeristen- en forensenbelasting samen te voegen tot een verblijfsbelasting. Kleine belastingen zoals de hondenbelasting, reclamebelasting en de baatbelasting kunnen worden afgeschaft. De raad is voor handhaven van de parkeerbelasting, vanwege de regulerende werking die er vanuit gaat.

Een plafond voor de tarieven of een macronorm wijst de Raad af. ‘Dit doet afbreuk aan de lokale autonomie. Beheersing van de lokale belastingdruk is het best gewaarborgd door de democratische controle op lokaal niveau en de keuze voor herkenbare lokale belastingen’, aldus de Raad. Volgens de Rfv kan de uitbreiding van het lokaal belastinggebied al binnen twee jaar worden ingevoerd, omdat het nauwelijks effect heeft op de algehele belastingherziening.