Slechts 22 gemeenten gaven zorgbudget volledig uit

371 van de 393 gemeenten hebben in 2015 geld overgehouden van het budget dat ze van het rijk kregen voor maatschappelijke ondersteuning en jeugdzorg. Voor twee op de drie gemeenten was het rijksbudget voor de uitvoering van de Participatiewet onvoldoende.

Definitieve cijfers

Samen hielden de gemeenten van het Wmo- en jeugdzorgbudget 1,18 miljard euro over. Slechts 22 gemeenten kwamen met de rijksbijdrage niet uit en boekten een tekort. Uit deze gisteren door Binnenlandse Zaken vrijgegeven definitieve realisatiecijfers over 2015 blijkt dat de gemeenten samen wel een tekort van 370 miljoen euro noteren op de post werk en inkomen, zeg maar het participatiewet-onderdeel van de decentralisaties. Voor twee op de drie gemeenten (267 van de 393 gemeenten in 2015) was het rijksbudget voor het cluster werk en inkomen onvoldoende. In totaal hebben alle gemeenten in 2015 dus 807 miljoen euro van het rijksbudget voor het sociaal domein niet uitgegeven. Dat is ongeveer 4,5 procent minder dan in het verdeelmodel van het gemeentefonds aan hen beschikbaar is gesteld (17,7 miljard euro).

Grote verschillen

Tussen gemeenten blijken er aanzienlijke verschillen. Diverse gemeenten houden van het Wmo- en jeugdbudget meer dan 20 procent over. Onder hen bijvoorbeeld Bedum en Franekeradeel. Gemeenten als Oosterhout, Heerenveen en Dongeradeel hebben zelfs circa 30 procent van het zorgbudget niet uitgegeven. In absolute zin heeft Breda het meeste geld overgehouden: 38 miljoen van de 160 miljoen euro die er via het gemeentefonds binnen kwam. De gemeente Stede Broec blijkt volgens het overzicht bijna 90 procent van het zorgbudget niet te hebben gespendeerd: van het rijk ontving Stede Broec zo’n 13 miljoen euro, waarvan er eind 2015 ruim 12,5 miljoen nog op de plank lag. In Giessenlanden is ongeveer het tegenovergestelde het geval. Die gemeente ontving voor de posten Wmo en jeugdzorg 6 miljoen euro van het rijk en was blijkens de realisatiecijfers ruim dubbel zo veel kwijt.

Nader onderzoek

De vraag is of die cijfers kloppen. Plasterk wijst er op dat de cijfers door de gemeenten zelf aangeleverd. ‘De verantwoordelijkheid voor de juistheid van de gegevens ligt bij de gemeenten’, meldt hij de Tweede Kamer. Om een beter beeld te krijgen van de duiding van de cijfers en de mogelijke verklaringen, zal minister Plasterk van Binnenlandse Zaken nader onderzoek laten doen. Het geld dat de gemeenten voor het sociaal domein krijgt in het gemeentefonds is vrij besteedbaar. De gemeenten mogen dus zelf beslissen hoe ze de middelen wil gebruiken, zolang het maar wel binnen het sociaal domein wordt besteed. Atlhans, dat is volgens Plasterk de strekking van een bestuurlijke afspraak waarin wordt gesteld dat gemeenten en het rijk 'het gezamenlijk belang delen dat de middelen besteed worden in het sociaal domein.'