‘Publieke investeringsbank voor realiseren klimaatambities’

De grote investeringen die nodig zijn om het broeikaseffect tegen te gaan vereisen de oprichting van een nationale investeringsbank. Dat stelt de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in een gisteren gepresenteerde policybrief.

Om de ambities op het gebied van het klimaatbeleid op de lange termijn te kunnen waarmaken, zijn volgens de WRR grote investeringen nodig. Een publieke investeringsbank kan helpen ‘in het vrijmaken van privaat kapitaal voor maatschappelijke vraagstukken met een verre tijdshorizon.’

Aanjagen innovatie

Een publieke investeringsbank kan zich in de ogen van de WRR met 'geduldig kapitaal' richten op substantiële financiering van klimaatprojecten die commercieel nog onvoldoende interessant zijn, maar die op langere termijn wel belangrijke maatschappelijke waarde opleveren. De bank kan innovatie aanjagen, schaalvoordelen creëren en privaat kapitaal mobiliseren via co-financiering.

Een dergelijke bank kan voor klimaatinvesteringen volgens de WRR zorgen voor meer synergie in de inzet van publieke en private middelen. Voor klimaatrelevante investeringsprojecten die zich pas op langere termijn terugverdienen, kan een publieke investeringsbank een verlaging van het investeringsrisico mogelijk maken. Ook biedt een investeringsbank betere mogelijkheden toegang te krijgen tot Brusselse geldpotten, waaronder bijvoorbeeld het Europese Fonds voor Strategische Investeringen – het zogeheten Junckerfonds. Dat gaat namelijk uit van nationale co-financiering. Nederland kent een variëteit aan regelingen,, maar heeft geen nationale investeringsbank (meer). Daarmee vormt Nederland  een uitzondering in de westerse wereld.

Brusselse geldpotten

Volgens de WRR is met name de Duitse Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) een interessant model, vanwege de  publieke functie, de omvang van de bank en het financieringsmodel, dat loopt via commerciële banken en dat zowel grootschalige als kleinschalige projecten kan bedienen. ‘Het is de moeite waard om althans voor  klimaatinvesteringen een dergelijke constructie te overwegen, niet in de laatste plaats voor betere toegang  tot Europese fondsen. De klimaatgerichte investeringsfaciliteit kan onderdeel zijn van een bredere nationale investeringsbank.’

Klimaatwet

In het advies aan staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu, PvdA) stelt de Raad voor om een ambitieus emissiebudget voor broeikasgassen vast te leggen in een nationale klimaatwet. Die wet voorziet ook in de instelling van een Klimaatautoriteit voor advisering, monitoring, coördinatie en maatschappelijke dialoog.

Nederland dreigt de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs niet te halen. Dat lukt volgens de WRR alleen als de politiek een milieubeleid voor de lange termijn op te stellen. In het huidige klimaatbeleid domineert vooral het kortetermijnperspectief, aldus de Raad.