Offensief tegen financieel akkoord

Een delegatie van Provinciale Staten van Overijssel en Gelderland heeft woensdag in de Eerste Kamer haar zorgen geuit over de gevolgen van de Wet Houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof). Het lobbywerk is onderdeel van het ‘offensief’ van de vijf provincies die zich fel verzetten tegen het financieel onderhandelaarsakkoord met het kabinet.

Versterking economie

Investeren is nodig voor sterke regionale economie en werkgelegenheid, zo heeft de brede provinciale delegatie onder leiding van de Overijsselse Commissaris van de Koningin (CvK) Ank Bijleveld-Schouten in Den Haag benadrukt. Hiermee sluiten ze aan bij de oproep van voorzitter Elco Brinkman van Bouwend Nederland aan provincies om te investeren in de economie. Provincies willen wel, maar zeggen niet te kunnen. Dit vanwege de afspraken over de Wet Hof, maar ook het schatkistbankieren en het btw-compensatiefonds die in het financieel onderhandelaarsakkoord zijn vastgelegd tussen kabinet en de koepels van gemeenten, provincies en waterschappen.

Principiële bezwaren

Gelderland en Overijssel hebben met Noord-Brabant, Limburg en Friesland de handen ineen geslagen om dit financieel onderhandelaarsakkoord alsnog van tafel te krijgen, of op zijn minst te verzachten. De vijf provincies stemden eind januari tegen het akkoord. Zij hekelen de houding van het Interprovinciaal Overleg (IPO). Dat heeft in hun ogen de principiële bezwaren tegen het akkoord niet stevig genoeg aan het kabinet doorgegeven. De Wet Hof ligt nu bij de Tweede Kamer. Belangrijkste bezwaar − van overigens zowel de zeven provincies die hebben ingestemd als de vijf die het verwierpen − is dat de provinciale autonomie wordt aangetast en daarmee de beleids- en investeringsvrijheid.

Nieuwe verdeelsleutel tekortnorm

Veel provincies stellen nog niet aan te kunnen geven hoe de maatregelen exact gaan uitpakken. Bij de Wet Hof hangt dit voor een belangrijk deel af van een nieuwe herverdeling van de maximale tekortnorm van 0,5 procent voor de decentrale overheden. Het IPO wil een andere verdeelsleutel, met een hogere toegestane tekortnorm voor provincies. Dat gaat ten koste van de investeringsruimte voor gemeenten en waterschappen.

Schrappen

Overijssel stelt dat door de Wet Hof de investeringsruimte in de periode 2013-2017 met 600 miljoen euro moet worden getemporiseerd. Ook Gelderland moet vanwege de tekortnorm gaan schrappen in hun investeringen, al stelt de provincie nog geen bedragen te kunnen aangeven. Noord-Holland moet de komende twee jaar 322 miljoen interen, Drenthe alleen dit jaar al 48 miljoen euro. Zeeland en Flevoland stellen er geen nadelige gevolgen van te ondervinden. Zuid-Holland en Utrecht kunnen het nog niet aangeven omdat de gevolgen medeafhankelijk zijn van een nieuwe verdeelsleutel.

Miljoenen verdampen

Ook de gevolgen van het verplicht schatkistbankieren zijn nog niet klip en klaar. Utrecht heeft geen last van deze maatregel, omdat de provincie vorig jaar al vrijwillig is overgegaan tot schatkistbankieren. Voor Flevoland pakt de maatregel neutraal uit. De vijf tegenstanders schatten in verband met lagere rendementen op hun vermogen gezamenlijk tussen de 141 en 156 miljoen euro per jaar te verliezen. Noord-Brabant verwacht jaarlijks 80 miljoen euro minder rendement op haar vermogen te kunnen maken. Overijssel houdt rekening met 10 miljoen per jaar, waarbij het voor de provincie nadelige effect op termijn zal oplopen. Gelderland ziet jaarlijks 40 miljoen euro verdampen. Limburg houdt voor 2014 al rekening met 3 miljoen rendementsverlies, oplopend tot 15 miljoen en Friesland vreest een rendementsverlies van 8 miljoen per jaar.

Korting provinciefonds

De rekening van het handhaven van het btw-compensatiefonds wordt op het bordje van provincies en gemeenten gelegd; via kortingen op het provincie- en gemeentefonds. Zuid-Holland krijgt jaarlijks 15 miljoen euro minder, Noord-Brabant minimaal 10 miljoen euro, Gelderland 8,3 miljoen, Overijssel zo’n 6, Friesland tussen de 5 en 6,5 miljoen en Limburg 5. Als het plafond wordt overschreden, wordt dat bedrag opnieuw op het provinciefonds gekort.