Ozb stijgt harder dan toegestaan

Gemeenten innen dit jaar meer onroerendezaakbelasting (ozb) dan waar ze feitelijk recht op hebben. De opbrengst stijgt met 4 procent, terwijl 3,75 als bovengrens geldt.

Coelo-Atlas

Dat blijkt uit onderzoek van het Coelo, het Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden. Vandaag presenteert het Groningse onderzoeksinstituut de jaarlijkse Atlas van de Lokale Lasten uit.

Bedrijfspanden

Het Rijk heeft met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) afgesproken dat de landelijke opbrengst van de ozb in 2012 niet meer dan 3,75 procent zou stijgen. Deze zogeheten macronorm bestaat sinds 2008. Dit jaar stijgt de ozb-opbrengst meer dan afgesproken. Volgens het Coelo komt dat onder andere omdat er meer huizen en bedrijfspanden zijn bijgekomen.

Boosdoeners

De grootste boosdoeners zijn volgens de onderzoekers overwegend kleine of middelgrote gemeenten. Twee gemeenten springen er wat dat betreft uit: Lingewaard en Noordoostpolder met respectievelijk een stijging van 57 en 31 procent. Lingewaard verhoogde de ozb om de ernstige financiële problemen het hoofd te bieden, Noordoostpolder om bezuinigingen van het Rijk deels mee op te vangen. De grote gemeenten blijven als geheel met een opbrengststijging van 3,3 procent ruim onder de macronorm.

Blaricum

Er zijn 21 gemeenten waar de ozb-opbrengst daalt. Lelystad ( - 6 procent), Westland (- 5 procent) en Brunssum (- 3 procent). In Lelystad hangt de verlaging bijvoorbeeld samen met een taakoverdracht aan het waterschap, die tot hogere waterschapslasten leidt. Gemiddeld betaalt een huishouden 239 euro aan ozb. Inwoners van Texel betalen gemiddeld 114 euro aan ozb, in Blaricum is dat 706 euro.

Sancties

De opbrengst van de ozb van alle gemeenten samen mag niet meer stijgen dan de reële trendmatige groei van het bruto binnenlands product (+ 1,25 procent) plus de prijsontwikkeling (2,5 procent). De macronorm is niet in wetgeving vastgelegd, maar is een bestuurlijke afspraak tussen het Rijk en de VNG. De afspraak is dat bij overschrijding van de macronorm het volume van het gemeentefonds kan worden verlaagd. Een kleine overschrijding van de norm in 2008 bleef toen zonder gevolgen. Het is onduidelijk of gemeenten er nu opnieuw mee weg komen. ‘De geloofwaardigheid van de macronorm kan wel in gevaar komen wanneer sancties nooit worden toegepast’, waarschuwen de onderzoekers.

Rioolheffing

Behalve ozb betalen huiseigenaren ook afvalstoffenheffing en rioolheffing. Samen stijgen die gemeentelijke woonlasten met 11 euro. Gemiddeld betalen meerpersoonshuishoudens in 2012 683 euro aan hun gemeente. Bunschoten is het goedkoopst (500 euro) en Blaricum (1.169 euro) het duurst.