‘Gemeentelijke begroting tweejaarlijks’
Het CDA in Utrecht heeft wethouder Kreijkamp van financiën gevraagd onderzoek te doen naar de mogelijkheid van een tweejaarlijkse begroting. Volgens hoogleraar Elzinga is het voorstel ‘de bijl aan de wortel van het cruciale begrotingsrecht van de gemeenteraad.’
Het CDA in Utrecht heeft wethouder Jeroen Kreijkamp van financiën gevraagd onderzoek te doen naar de mogelijkheid van een tweejaarlijkse begroting. Volgens hoogleraar Elzinga is het voorstel ‘de bijl aan de wortel van het cruciale begrotingsrecht van de gemeenteraad.’
Volgens de christendemocraten zijn de tussentijdse verschuivingen in de begroting te beperkt om een zinnige jaarlijkse begrotingsbehandeling te doen. Het voorstel werd al eerder besproken in het Utrechtse raadspresidium en werd begin deze week gesuggereerd aan de D66-wethouder Kreijkamp. Kansen hiervoor ziet de fractie in de ‘experimentenwet’ voor het openbaar bestuur van minister Plasterk van Binnenlands Zaken.
Teveel druk
CDA-fractievoorzitter Sander van Waveren is van mening dat een jaarlijkse behandeling teveel druk legt op de ambtelijke organisatie en de gemeenteraad: ‘We zijn nu jaarlijks veel tijd en energie kwijt aan detailverschuivingen in de begroting. Tijd die die we niet kunnen investeren in inhoudelijke voorstellen voor de stad.’ De begrotingscyclus kan volgens het CDA af met een jaarlijkse toelichting van inhoudelijke besluiten en een technische wijziging. Tevens kan dat een kwaliteitsimpuls voor de tweejaarlijkse begroting betekenen. ‘Dit voorstel kan veel tijd besparen, het dwingt ook om bij de begroting verder vooruit te kijken. Dat kan alleen maar goed zijn’, stelt hij.
Experimentenwet
Momenteel verzet rijksregelgeving zich tegen de mogelijkheid een tweejaarlijkse begroting te hebben. Het CDA ziet een kans in de experimentenwet voor het openbaar bestuur die momenteel wordt ontworpen door Binnenlandse Zaken. Van Waveren heeft wethouder Kreijkamp verzocht de haalbaarheid van dat voorstel te onderzoeken.
Rituele dans
Het plan van het CDA in de Utrechtse gemeenteraad om een tweejaarlijkse begroting lijkt volgens de Groningse hoogleraar Douwe Jan Elzinga op het eerste oog wel voordelen te brengen, maar is bij nadere beschouwing de bijl aan de wortel van het cruciale begrotingsrecht van de gemeenteraad. ‘Nederland kende in de 19e eeuw een tienjaarlijkse begroting en later een tweejaarlijkse begroting. Een enorm politiek gevecht was nodig om de jaarlijkse begroting ingevoerd te krijgen. Het begrotingsrecht is de kurk waarop vrijwel alle invloed van de volksvertegenwoordiging is terug te voeren. Er is al lange tijd een tendens waarbij de invloed van de raad afneemt en die van het college groeit. De begrotingssystematiek is zo ingewikkeld geworden dat het gemiddelde raadslid er maar moeilijk vat op krijgt en dan ontstaat al snel de indruk dat het hier gaat om een jaarlijkse rituele dans die veel tijd en energie kost, maar veel te weinig oplevert’, aldus Elzinga.
Begroting begrijpen
Volgens hem moet alles op alles worden gezet om het begrotingsrecht weer een nieuwe vorm en inhoud te geven. ‘In de huidige begrotingssystematiek zijn er te veel automatismen die de raad op achterstand zetten. Het bepalen van politieke prioriteiten moet weer veel vaster worden gekoppeld aan de jaarlijkse begrotingsbehandeling. Tegenwoordig zijn er vaak nog maar enkele raadsleden die een begroting kunnen lezen en kunnen begrijpen. De situatie moet terugkeren dat de gehele raad weer wordt betrokken bij de begrotingsbehandeling’, zegt hij.
Dieptepunt
Te vaak is de begrotingsbehandeling volgens Elzinga qua invloed en sturing een dieptepunt in de jaarlijkse raadscyclus. ‘Dat moet weer worden omgebogen naar het jaarlijkse hoogtepunt van raadsinvloed. Vanuit dat gezichtspunt moet de CDA-fractie in de raad van Utrecht zo snel mogelijk weer bij de les worden gebracht en er van worden overtuigd dat het voorstel voor de tweejaarlijkse begroting het paard definitief achter de wagen spant.’
Reacties: 11
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Zou het niet ook kunnen om een begroting te maken voor de collegeperiode van 4 jaar, die te verdelen in 4 jaarschijven en jaarlijks alleen een, in procedure, eenvoudige update/actualisatie zonder weer het hele beleidscircus. De nadruk komt dan te liggen op de eerste behandeling (valt samen met de discussie over het collegeprogramma en is dus goed te toetsen) en jaarlijks is er veel meer ruimte voor bijstelling van de nuances. De hoofdlijn staat immers al.
Ik zie niet in dat daarmee het budgetrecht van de raad wordt ingeperkt. Wel dat de 4 coalitiejaren beter met elkaar samenhangen.
Helemaal efficient is het dan vervolgens om de accountantscontrole om de twee jaar te doen en in het tussenliggende jaar alleen een procedurele interimcontrole met verslag van bevindingen aan de raad. Dat zou heel veel drukte en onnodige kosten schelen en werk veel gelijkmatiger verdelen terwijl de raad toch volledige invloed blijft houden en mogelijkheden heeft om te reageren.
Best wel ingrijpend dus er zal wel niets veranderen.
De raad van Commissarissen van Philips concludeert dat zij geen zicht meer heeft op de financiële rapportages van de Raad van Bestuur. De interne auditdienst (de rekenkamer) wordt gedomineerd door dezelfde onwetende commissarissen (zie de discussie over het disfunctioneren van die rekenkamers).
In tegenstelling tot burgers, die slechts eens in de vier jaar met de voeten kan stemmen, stort de koers van het aandeel Philips in. Het vertrouwen in de leiding van deze organisatie is namelijk in een keer weg. Grote beleggers zoals onze pensioenfondsen eisen directe vervanging van de top en eisen harde maatregelen op het gebied van gedrag en cultuur van de top. Imtech verbleekt erbij.
Bestuur en raadsleden van de gemeente Utrecht zoeken een oplossing om hun onvermogen de stad te leiden, te verdoezelen. Een spindoctor zou het niet beter hebben kunnen formuleren.
Dit gaat veel verder dan het paard achter de wagen spannen. Dit is het bewust etaleren van onvermogen.
Wat kwaliteit en integriteit van de gemeentelijke bestuurlijke besluitvorming waarborgen, weg daarmee, is de leus van de lokale politiek.
Subiet stoppen met het verkondigen van dit soort onzin. Investeer in kwaliteit.
Ik vind dit een verstandig voorstel van het CDA. Elzinga blaast een beetje hoog van de toren dat dit de bijl aan de wortel is. Als je de voorjaarsnota behoudt en eventuele inhoudelijke keuzes in het najaar voorlegt is er politieke sturing te over en scheelt dat veel tijd.
Het budgetrecht van de raad blijft onverminderd overeind, ook als je er minder vaak een besluit over neemt. Als we de redenering over de 19de eeuw doortrekken zouden we elk jaar twéé keer de begroting vast kunnen stellen om het nog democratischer te maken. Dat is natuurlijk onzin.
Ik zie de begrotingsbehandeling zeker niet als een rituele dans; de CDA-fractie in Utrecht maakt al een aantal jaren de meest uitgebreide tegenbegroting van Nederland, durf ik te beweren. Juist door de begroting minder vaak, maar grondiger en zorgvuldiger, te bespreken kunnen je de positie van de raad verstevigen.
Wat mij betreft is dat op z’n minst het proberen waard.
De kiezers, de burgers van Utrecht, moeten er op kunnen vertrouwen dat politieke partijen voldoende kwaliteit in hun fractie opnemen om het college van repliek te dienen.
Als er belemmeringen van welke soort dan ook, zijn die dat niet mogelijk maken, dan dient de politiek zich daar op te richten.
En niet het etaleren van een brevet van onvermogen om een begroting goed te behandelen. Dat accepteren kiezers niet.